Ağaçların odunsu dokularının derinliklerinde yaşayan trilyonlarca bakteri, orman ekosistemlerinin sağlığı ve işleyişi hakkında yeni ve heyecan verici bilgiler sunuyor. Yale Çevre Bilimleri Okulu'ndan bilim insanlarının 6 Ağustos 2025'te Nature dergisinde yayımlanan çığır açıcı bir araştırması, her bir ağacın yaklaşık bir trilyon bakteriye ev sahipliği yaptığını ortaya koydu. Bu keşif, ağaçların fizyolojisini ve orman ekolojisini anlamada yeni bir ufuk açarken, bu içsel mikrobiyal ekosistemlerin ormanların karbon döngüsü ve besin alışverişi üzerindeki önemli etkisini vurguluyor.
Araştırmacılar, ABD'nin kuzeydoğusunda 16 farklı türden 150 canlı ağacı inceledi. Sonuçlar, mikroorganizmaların ağacın iç kısmındaki öz odun (heartwood) ve dış kısmındaki diri odun (sapwood) bölgelerinde ayrıştığını ve her bölgenin kendine özgü mikrobiyal topluluklara ev sahipliği yaptığını gösterdi. Öz odun, oksijensiz ortamlarda gelişen anaerobik mikroplar tarafından domine edilirken, diri odun ise oksijene ihtiyaç duyan aerobik mikroplara ev sahipliği yapıyor. Bu mikropların aktif olarak gaz ürettiği ve besin döngüsünü sağladığı gözlemlendi, bu da ağacın içsel süreçlerindeki hayati rollerini işaret ediyor.
Çalışma ayrıca, ağaç türleri arasında mikrobiyal toplulukların belirgin şekilde farklılaştığını ortaya koydu. Bu durum, türler arasında potansiyel bir ortak evrim ilişkisine işaret ediyor. Örneğin, akçaağaçların (sugar maple) çam ağaçlarından (pine) farklı mikroplara ev sahipliği yapması, orman ekosistemlerini incelerken türe özgü mikrobiyal etkileşimleri göz önünde bulundurmanın önemini vurguluyor. Jonathan Gewirtzman gibi araştırmacıların da belirttiği gibi, "Belgelenmemiş sayısız mikrobiyal türü barındıran, dünyanın ağaçlarının içindeki devasa keşfedilmemiş bir biyoçeşitlilik rezervuarı var."
Bu toplulukları anlamak, özellikle iklim değişikliğinin bu toplulukları değiştirebileceği ve bazı mikropların ağaç büyümesi, hastalık direnci veya değerli bileşiklerin üretimi için çözümler sunabileceği düşünüldüğünde hayati önem taşıyor. Mark Bradford ve Peter Raymond gibi isimlerin de yer aldığı bu araştırma, ağaçlar ve içlerindeki mikrobiyal topluluklar arasındaki karmaşık ilişkiyi aydınlatıyor. Bu toplulukların orman ekosistemlerindeki fonksiyonlarını ve iklim değişikliğiyle mücadeledeki potansiyel uygulamalarını tam olarak kavramak için sürekli keşif ihtiyacını pekiştiriyor.
Bu keşifler, ormanların sadece bitki örtüsünden ibaret olmadığını, aynı zamanda karmaşık ve dinamik mikrobiyal yaşamı barındıran canlı organizmalar olduğunu gösteriyor. Bu mikrobiyal ortak yaşamın, ağaçların besin alımını optimize etme, stres koşullarına adaptasyonunu sağlama ve hatta atmosferden karbonu daha verimli bir şekilde hapsetme gibi konularda kritik roller üstlenebileceği düşünülüyor. Bilim insanları, bu içsel mikrobiyal dünyayı daha iyi anlamanın, ormanları koruma ve sürdürülebilir ormancılık uygulamaları geliştirme çabalarına önemli katkılar sağlayacağına inanıyor. Ayrıca, bu mikroorganizmaların, ağaçların çevresel değişikliklere karşı direncini artırma potansiyeli taşıdığı ve gelecekte biyo-teknolojik uygulamalar için yeni kapılar aralayabileceği öngörülüyor.