İsveç'teki Chalmers Teknoloji Üniversitesi'nden gökbilimciler, kırmızı süperdev yıldız DFK 52'nin etrafında şimdiye kadar Samanyolu'nda gözlemlenen en büyük gaz ve toz kabarcığını tespit etti. Atacama Büyük Milimetre/altmilimetre Dizisi (ALMA) teleskobunun hassas radyo gözlemleriyle saptanan bu yapı, yaklaşık 4.000 yıl önce yıldızdan atılan malzemelerden oluşmuş ve mevcut astrofiziksel modeller için bir muamma teşkil ediyor.
DFK 52, ömrünün son evrelerindeki devasa bir kırmızı süperdev yıldızdır ve Betelgeuse gibi yıldızlara benzerlik göstermektedir. Bu tür yıldızların bir süpernova patlamasıyla ömrünü tamamlaması beklenirken, DFK 52'nin bir süpernova öncesinde gerçekleşen önemli bir kütle atılımı olayıyla bu devasa kabarcığı oluşturması bilim insanlarını şaşırtıyor. Bu şiddetli patlamanın kökeni ve yıldızın bu denli büyük bir kütle kaybını nasıl gerçekleştirdiği hala tam olarak anlaşılamamış durumda.
Gökbilimciler, bu durumun, devasa yıldızların ömürlerinin son bin yıllarındaki kütle kaybı mekanizmalarını anlamak için yeni teorik yaklaşımlar gerektirdiğini belirtiyor. DFK 52'nin çevresindeki kabarcık, Güneş Sistemimizden binlerce kat daha büyük bir alana, yaklaşık 1.4 ışık yılı genişliğe yayılıyor. ALMA'nın karbon monoksit ve silikon monoksit gibi soğuk, yoğun gazları tespit etme yeteneği, bu dinamik yapının haritalanmasını sağladı. Doppler hız ölçümleri, kabarcığın genişlemekte olduğunu doğrulayarak yıldızın evrimindeki aktif bir aşamaya işaret ediyor.
Lider gökbilimci Mark Siebert, kabarcığın karmaşıklığı ve devasa ölçeği karşısında duyduğu şaşkınlığı dile getirerek, DFK 52'nin Betelgeuse ile benzer özelliklere sahip olmasına rağmen beklenmedik derecede türbülanslı bir geçmiş sergilediğini vurguladı. Bu olayın, Güneş'in kütlesine eşdeğer bir yıldızsal malzemenin hızla dışarı atılmasını içerdiği düşünülüyor. Bu güçlü kütle dökümü, yıldızın çevresini önemli ölçüde değiştirerek ağır elementlerin dağılımını etkiliyor ve gelecekteki yıldız oluşumlarını potansiyel olarak etkileyebiliyor.
Kabarcığın varlığı, bu tür yıkıcı kütle kaybı olaylarından sonra yıldızların hayatta kalma ve kararlılığı hakkında soruları gündeme getiriyor. Gizli bir ikili yoldaş yıldızın varlığı, bu tür kütle atılım olaylarını tetikleyebileceği veya artırabileceği hipotezlerinden biri olarak öne sürülüyor. Nitekim, benzer bir durumun Betelgeuse için de geçerli olabileceği düşünülüyor.
DFK 52 gibi kırmızı süperdevler, yıldızlardaki ağır elementlerin oluşum süreci olan nükleosentezi incelemek için kritik öneme sahiptir. Bu elementler uzaya dağılarak yeni yıldızlar, gezegenler ve yaşam için yapı taşlarını oluşturur. Bu yıldızların kütle kaybı tarihini ve kaderini anlamak, süpernova öncül modellerini iyileştirmeye yardımcı olur. Bu bulgular, devasa yıldızların geç evrelerindeki davranışlarına dair taze teorik araştırmaları teşvik ediyor.
DFK 52 etrafındaki bu genişleyen, hızlanan kabarcığın keşfi, Galaktik astronomi alanında bir dönüm noktasıdır. Bu keşif, devasa yıldızsal atıkların envanterini genişletmekle kalmayıp, aynı zamanda dev yıldızların yaşam döngülerini yöneten fiziği incelemek için doğal bir laboratuvar sunmaktadır. Süpernova patlamalarına yol açan olayları anlamak, bu kozmik olayları ve galaksi evrimini daha iyi tahmin etmemizi ve kavramamızı sağlayacaktır.