NASA'nın Perseverance Keşfi: Jezero Krateri'nde Potansiyel "Phippsaksla" Göktaşı Bulundu

NASA'nın Mars 2020 görevinin kilit unsuru olan Perseverance keşif aracı, Jezero Krateri çevresinde, Vernodden olarak bilinen bölgede "Phippsaksla" adını verdiği bir kaya oluşumunu tespit etti. Araç, bu nesneyi 19 Eylül 2025 tarihinde (Mars Günü 1629'a tekabül etmektedir) Left Mastcam-Z kamerasıyla kaydetti. Phippsaksla, çevresindeki manzaradan alışılmadık, gözenekli yapısı ve yaklaşık 80 santimetre çapındaki boyutuyla hemen ayrılıyor. SuperCam aracıyla gerçekleştirilen ilk analizler, demir-nikel göktaşlarının karakteristiği olan yüksek demir ve nikel içeriğini ortaya çıkardı.

Demir-nikel göktaşları, büyük asteroitlerin çekirdeklerinde oluştuğundan, bu durum söz konusu kayanın Mars'a özgü bir malzeme olmadığını, uzay boşluğundan gelmiş bir parça olduğunu güçlü bir şekilde düşündürmektedir. Bu tür nesneler, Mars'ın sert yüzey koşullarında iyi bir şekilde korunur; bu da, yüzeyde hızlı aşınmaya uğramadan bulunabilmelerini açıklar. Eğer "Phippsaksla"nın kökeni teyit edilirse, bu, Perseverance'ın Jezero bölgesindeki ilk bu tür keşfi olacak. Daha önce Curiosity, Opportunity ve Spirit keşif araçları Mars'ın farklı bölgelerinde benzer parçalara rastlamışlardı.

Bu keşif, eski göl tortulları ve volkanik oluşumları nedeniyle 2021 yılında iniş yeri olarak seçilen Jezero Krateri'nde süregelen antik mikrobiyal yaşam izleri arayışı bağlamında büyük bir öneme sahiptir. Syrtis Major kadranında yer alan Jezero Krateri, yaklaşık 49 kilometre çapa sahiptir ve bir zamanlar suyla dolu olduğu varsayılmaktadır. Perseverance görevi öncelikli olarak biyolojik imzaları aramaya odaklanmış olsa da, "Phippsaksla"nın bulunması, gezegenin jeolojik tarihi ve asteroit kuşağı ile olan etkileşimi hakkındaki bilimsel anlayışımızı derinleştirmektedir.

Purdue Üniversitesi'nden Candice Bedford dahil olmak üzere araştırmacılar, Jezero Krateri'nin Gale Krateri'ne olan benzerliği göz önüne alındığında, demir-nikel göktaşlarının şimdiye kadar bulunmamasının bir miktar şaşırtıcı olduğunu dile getirmişlerdi. Örneğin, Curiosity daha önce 2014'te "Lebanon" ve 2023'te "Cacao" göktaşlarını incelemişti. Bu son gelişme, Perseverance'ın çeşitli kaya türlerini titizlikle kataloglamaya devam etmesiyle, uzun vadeli robotik keşiflerin bilimsel değerini bir kez daha gözler önüne sermektedir.

"Phippsaksla"nın keşfi, NASA'nın verileri 13 Kasım 2025 tarihinde yayımlamasının ardından kamuoyuna duyuruldu; bu yayın, ABD federal hükümetinin geçici olarak kapanması nedeniyle gecikmişti. Araştırmacılar, nesnenin göktaşı statüsünü kesin olarak doğrulamak için ileri analizler yapmayı planlamaktadırlar; bu doğrulama, Mars ile asteroit kuşağı arasındaki malzeme alışverişine dair doğrudan kanıtlar sunacaktır. Bu bulgu, Temmuz 2024'te toplanan ve organik bileşikler içeren, Eylül 2025'te Nature dergisinde hakem değerlendirmesinden sonra potansiyel biyolojik imzalar taşıdığı teyit edilen "Cheyava Falls" örneği gibi önceki önemli bulgularla bir tezat oluşturuyor. Perseverance'ın Temmuz 2025 itibarıyla topladığı 33 dolu örnek, gelecekteki Mars'tan Dünya'ya örnek getirme görevi için sağlam bir bilimsel temel oluşturmaktadır.