Yeni bir araştırmaya göre, Büyük Patlama'dan sonraki ilk birkaç bin yıl içinde oluşan ilkel kara delikler (PBH'ler), erken evrendeki kuazarların ve radyo gökadalarının oluşumunda kritik bir rol oynamış olabilir.
Swinburne Üniversitesi'nden Jeremy Mould ve Adam Batten'ın arXiv'de yayınladığı çalışmaya göre, bu PBH'ler erken evrenin radyasyon ortamındaki küçük dalgalanmalar sonucu ortaya çıktı. Yerçekimsel tohumlar olarak hareket ederek çevrelerindeki gaz ve tozu çektiler. Zamanla bu madde, süper kütleli kara deliklere dönüşerek kuazarların merkezlerini oluşturdu. Çalışma, kuazar parlaklığının zamanla değişimini tanımlayan kuazar aydınlatma fonksiyonunun (QLF) bu teorinin öngörüleriyle uyumlu olduğunu belirtiyor. Bu durum, PBH'lerin kuazar oluşumundaki önemini destekliyor.
Araştırmacılar ayrıca, kuazarların parlaklıklarının azalması ve çevrelerindeki maddeyi tüketmeleriyle radyo gökadalara dönüşebileceğini öne sürüyor. Radyo gökadalarının aydınlatma fonksiyonları, kuazarlarınkine benzerlik gösteriyor ancak daha düşük bir genliğe sahip ve tahmini ömürleri kuazarlardan yaklaşık on kat daha uzun. Bu teori, kuazarların enerji kaynağı sorununa da bir çözüm sunuyor; PBH'ler, çevrelerindeki gökadaları yutarak kuazar aydınlatması için gerekli enerjiyi sağlamış olabilir.
Dahası, bu araştırmalar kuazarların, şu anda Tip Ia süpernovaların sahip olduğu standart mum rolünü üstlenerek kozmolojik mesafeleri ölçmek için kullanılabileceğini de ima ediyor. PBH'lerden kaynaklanan kuazarların aydınlatma fonksiyonları için bir temel oluşturması, onların standart mum olarak kullanılmasına olanak tanıyabilir. Bu durum, evrenin erken dönemlerindeki galaksi oluşumunu anlamamızda yeni bir kapı aralıyor.
James Webb Uzay Teleskobu (JWST), bu teoriyi doğrulamak veya çürütmek için daha geriye bakarak kuazarlar hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir. JWST'nin erken evrene dair gözlemleri, bazı kuazarların beklenmedik şekilde izole edilmiş bölgelerde bulunduğunu ortaya koydu. Bu durum, süper kütleli kara deliklerin, çevrelerinde yeterli besin kaynağı olmadan nasıl bu kadar hızlı büyüdüğü sorusunu gündeme getiriyor. Bu tür keşifler, Mould ve Batten'ın PBH'lerin erken evrende galaksilerin ve süper kütleli kara deliklerin oluşumunda birincil tohumlar olduğu teorisini destekliyor. Örneğin, 2023'te JWST tarafından keşfedilen UHZ1 gökadasındaki aşırı büyük kara delik, bu tür bir oluşum mekanizmasının kanıtı olarak sunulmuştur. Bu yeni bulgular, evrenin ilk dönemlerindeki kozmik yapıların nasıl şekillendiğine dair anlayışımızı derinleştiriyor.