NASA'nın araçları, özellikle de "James Webb" Uzay Teleskobu, gök cisimlerinin nasıl oluştuğuna dair daha önce görülmemiş veriler sundu. Gökbilimciler, Dünya'dan 625 ışık yılı uzaklıkta bulunan genç bir ötegezegen olan CT Cha b'yi çevreleyen, karbon açısından zengin bir gezegen çevresi diski gözlemledi. Bu yapı, milyarlarca yıl önce Güneş Sistemimizdeki uyduların ortaya çıkışının temelini atan süreçleri incelemek için canlı bir laboratuvar işlevi görüyor.
CT Cha b, bir "süper Jüpiter" olarak sınıflandırılmaktadır; kütlesi, kendi gaz devimizin kütlesinin yaklaşık 17 katıdır. Bu gezegen, sadece 2 milyon yıllık bir T Tauri tipi yıldızın yörüngesinde dönmektedir. Kozmik zaman ölçeğinde bu süre bir anlık bir göz kırpmasıyken, Güneş Sistemi'nin yaşı 4 milyar yıldan fazladır. Bu çarpıcı yaş farkı, bilim insanlarına, adeta uzak geçmişe bakıyormuşçasına, uyduların doğumunu gerçek zamanlı olarak gözlemleme fırsatı tanımaktadır.
Orta Kızılötesi Aralığı (MIRI) cihazı kullanılarak yapılan spektral analiz, keşfin kilit noktasını oluşturdu. Bu diskte, asetilen, benzen, diasetilen, propen, etan ve hidrojen siyanürün yanı sıra karbondioksit de dahil olmak üzere bir dizi karmaşık molekül tespit edildi. Bu kimyasal bileşim, uyduların oluşumu için ayrılan malzemenin karbonun baskınlığı altında olduğunu gösteriyor. Ana yıldızdan yaklaşık 74 milyar kilometre uzakta bulunan bu gezegen çevresi diskin, suyun hakim olduğu ancak karbonun neredeyse hiç bulunmadığı yıldız çevresi diskten tamamen farklı bir kimyasal yapıya sahip olması dikkat çekicidir. Bu ayrışma, sistemin sadece 2 milyon yıl içinde hızlı bir kimyasal yeniden yapılanma geçirdiğine işaret etmektedir.
CT Cha b etrafında henüz uydular tanımlanmamış olsa da, Zürih Üniversitesi'nden Gabriele Cugno ve Carnegie Bilim Enstitüsü'nden Sierra Grant gibi bilim insanları, bu malzemenin bileşiminin, milyarlarca yıl önce Jüpiter'in büyük uyduları olan Io, Europa, Ganymede ve Callisto'yu oluşturan maddeyle aynı olduğunu vurguluyor. Bu gözlem, sadece teorik modeller oluşturmak yerine, gezegen sistemlerinin doğumunu yöneten fiziksel ve kimyasal süreçleri doğrudan inceleme imkanı sunmaktadır.
Sonuçları "The Astrophysical Journal Letters" dergisinde yayımlanan bu araştırma, gezegen çevresi ortamların dinamikleri ve kimyası hakkındaki anlayışımızda yeni bir sayfa açmaktadır. Bu genç sistemdeki diskin karbonla zenginleşmesini gözlemlemek, birincil kozmik maddeden karmaşık yapıların nasıl ortaya çıktığını anlamak için değerli referans noktaları sağlamaktadır. Webb ekibi, verileri karşılaştırmak ve gezegen oluşumunun evrensel yasalarını kesinleştirmek amacıyla şimdi dikkatini diğer genç sistemleri incelemeye odaklamıştır.