Malezya'nın Sabah eyaletinde, Kota Kinabalu yakınlarındaki Monggis Ranau İstasyonu'nda dünyanın ilk Nikel Botanik Bahçesi hizmete girdi. Bir hektarlık alana yayılan bu eşsiz tesis, UNESCO Dünya Mirası Alanı Kinabalu Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır.
Bahçe, topraktan nikel emerek bünyesinde yoğunlaştırma yeteneğiyle bilinen hiperakümülatör bitkilerin korunması ve incelenmesi amacıyla kurulmuştur. Koleksiyonda, çeşitli Phyllanthus ve Glochidion türleri ile Rinorea cinsine ait örnekler dahil olmak üzere 12 nadir nikel biriktiren bitki türü bulunmaktadır. Bu bitkilerin, özellikle nikel açısından zengin topraklara sahip bölgelerde çevresel yönetim açısından önemli potansiyelleri olduğu belirtilmektedir.
Hiperakümülasyon, belirli bitkilerin metal elementlerini doğal olarak emme kapasitesini ifade eder. Bu süreç, dikkatli yönetilmediğinde toksik olabilse de, fitoremediasyon (bitkilerle iyileştirme) için faydalı bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Bahçe, 2014 yılında resmi olarak arboretum olarak kurulmuş olup, bilimsel araştırma, koruma, eğitim ve botanik çeşitliliğin halk tarafından tanınması gibi görevleri üstlenmektedir.
Öne çıkan türlerden biri olan Xylosma luzonensis, özellikle ultramafik toprak ortamlarında peyzaj düzenlemesi ve toprak erozyonunun kontrolü potansiyeli ile dikkat çekmektedir. Bu türün korunması için çalışmalar sürdürülmektedir. Bahçedeki bitkilerin nikel içeriği, Labuan'daki Borneo Flora Festivali'nde sergilenmiştir. Malezya Kraliçesi Raja Zarith Sofiah'ın da aralarında bulunduğu ziyaretçiler, özel bir kağıt kullanarak Xylosma luzonensis yapraklarının temas halinde pembeleştiğini gözlemleyerek nikel içeriğini görsel olarak doğrulamışlardır.
Bu girişim, bahçenin halkı bilinçlendirme ve bu olağanüstü botanik örnekler hakkında farkındalık yaratma konusundaki kararlılığını göstermektedir. Hiperakümülatör bitkiler, toprak kirliliğini temizlemede önemli bir rol oynayabilir; nikel gibi metalleri topraktan emerek çevre kirliliğini azaltmada potansiyel sunarlar. Bu alandaki araştırmalar, bitkilerin topraktan metal çekme yeteneklerini kullanarak sürdürülebilir madencilik (fitomining) yöntemleri geliştirmeyi hedeflemektedir.
Bilim insanları, bu bitkilerin topraktan nikel emme mekanizmalarını daha derinlemesine anlamak için çalışmalarını sürdürmektedir. Sabah'ın ultramafik toprakları, dünya genelinde bu tür bitkiler için önemli bir yaşam alanı sunmaktadır ve bu bölgede 28'den fazla nikel hiperakümülatör türü bulunduğu bilinmektedir. Bu bitkilerin yapraklarında ve gövdelerinde nikelin nasıl dağıldığına dair yapılan araştırmalar, bu olağanüstü adaptasyonun altında yatan biyokimyasal süreçlere ışık tutmaktadır.