Uluslararası bir bilim insanı ekibi, Antarktika'da 2.8 kilometre derinliğe inerek 1.2 milyon yıldan daha eski bir buz örneği elde etmeyi başardı. Bu tarihi başarı, gezegenimizin atmosfer ve iklim evrimine ışık tutan eşsiz bir kaynak sunuyor. İtalya Ulusal Araştırma Konseyi Kutup Bilimleri Enstitüsü'nden Carlo Barbante'nin koordinasyonunda yürütülen Beyond EPICA projesi kapsamında gerçekleştirilen sondaj çalışması, daha önceki 800.000 yıllık buz çekirdeği rekorunu neredeyse ikiye katlıyor.
Little Dome C bölgesinde gerçekleştirilen sondaj, dört yaz boyunca yaklaşık -35°C ortalama sıcaklıklarda çalışan 16 bilim insanı ve destek personelinin yoğun çabasıyla 2.8 kilometre derinliğe ulaştı. İtalyan araştırmacı Federico Scoto, "Temeli kayaya ulaştığımızda bizim için harika bir andı" diyerek çalışmanın tamamlandığı anı paylaştı. İzotop analizi, buzun yaşının en az 1.2 milyon yıl olduğunu doğruladı.
Bu buz çekirdeği, gezegenin iklim evriminde kritik bir aşama olan Orta Pleistosen Geçişi (Mid-Pleistocene Transition) sırasında sıkışmış hava kabarcıklarını içeren, şimdiye kadar sondajı yapılan en eski buz çekirdeklerinden biri olarak kabul ediliyor. Doğu Antarktika Platosu'ndaki bu uzak konumdan çıkarılan 2.800 metre derinlikteki silindirik buz örneği, karbondioksit ve metan gibi gazların yanı sıra toz, volkanik kül, mikroorganizmalar ve bir milyondan fazla yıl önceki rüzgarlar, sıcaklıklar ve okyanuslar hakkında bilgi verebilecek parçacıklar içeren benzersiz bir doğal arşiv görevi görüyor.
İngiliz Antarktika Araştırmaları (BAS) ve 10 ülkeden 11 farklı kurumdan araştırmacılar, bu çekirdeği, buzu yavaşça eriterek her katmanın kimyasal bileşimini gerçek zamanlı olarak ölçecekleri öncü bir teknikle analiz edecek. Bu çalışma, buzul döngülerinin neden iki milyon yıl sonra 41.000 yıllık bir örüntüden 100.000 yıllık bir örüntüye kaydığını anlamak için kritik öneme sahip, benzeri görülmemiş bir iklim kronolojisi oluşturmayı amaçlıyor. Nihai hedef, geçmişi yeniden yapılandırmakla kalmayıp, aynı zamanda günümüz iklim değişikliği modelleriyle karşılaştırmaktır.
Araştırma, eriyen buzun önemli doğal afetlere yol açabileceğini vurguluyor. Çalışma, bir milyondan fazla yıl önce bugünlere benzer sera gazı seviyeleri varken iklimin farklı davrandığı göz önüne alındığında, bugünün iklimini etkileyen başka faktörlerin neler olabileceğini keşfetmeyi amaçlıyor. Buz çekirdekleri, jeologlar için insanlığın varlığından önceki bir gezegene doğrudan bir bağlantı sağlayan hayati verilerdir. Bu keşif, Dünya'nın döngülerini incelemek ve bu bilgiyi gelecekteki olayları tahmin etmek için kullanmak, böylece daha etkili iklim değişikliği önlemleri, daha iyi afet tahmini ve gelişmiş uyum stratejileri geliştirmek için bir fırsat sunuyor.
Orta Pleistosen Geçişi olarak bilinen ve yaklaşık 900.000 ila 1.2 milyon yıl öncesini kapsayan bu dönemde, buzul döngülerinin 41.000 yıllık periyotlardan 100.000 yıllık periyotlara yavaşladığı gözlemlenmiştir. Bu geçişin nedenleri arasında, buzul çekirdeklerinden elde edilen verilerle desteklenen karbon döngüsündeki değişiklikler ve atmosferdeki karbondioksit seviyelerindeki düşüşler öne sürülmektedir.