Syria i Izrael rzekomo bliskie historycznego porozumienia pokojowego do końca 2025 roku, w tym wycofania wojsk ze Wzgórz Golan

Wiadomości dotyczące możliwości zawarcia kompleksowego traktatu pokojowego między Syrią a Izraelem do końca 2025 roku otwierają zupełnie nowy rozdział w skomplikowanej mozaice geopolitycznej Bliskiego Wschodu. Ten potencjalny przełom oznaczałby fundamentalną zmianę w relacjach tych dwóch państw, które przez dziesięciolecia pozostawały w stanie otwartej konfrontacji. U podstaw proponowanego porozumienia leży stopniowe wycofanie sił izraelskich ze wszystkich terytoriów syryjskich zajętych podczas niedawnych działań wojennych, włączając w to strategicznie kluczowy szczyt góry Hermon.

Bezpośrednie kontakty między stronami są już ponoć w toku, co nadaje tym doniesieniom o możliwej transakcji szczególną wagę. Sugeruje się, że region Wzgórz Golan mógłby zostać przekształcony w rodzaj „Ogrodu Pokoju”, co z kolei wskazuje na szansę wspólnych projektów rozwojowych i gospodarczych, przenosząc ciężar uwagi z konfliktu na współpracę. Wzgórza Golan, obszar liczący około 1800 km kw., pozostają pod kontrolą Izraela od 1967 roku. Izrael dokonał ich aneksji w 1981 roku, co jednak nie spotkało się z powszechnym uznaniem międzynarodowym, w tym ze strony Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). Ten historyczny kontekst, w którym terytorium to ma kluczowe znaczenie strategiczne, odzwierciedla głębokie potrzeby bezpieczeństwa i stabilności obu stron.

Według informacji pochodzących ze źródeł libańskich, obecne negocjacje mogą świadczyć o zmianie priorytetów po stronie syryjskiej. Nowa administracja, której przewodzi Ahmed asz-Szaraa i która doszła do władzy w grudniu 2024 roku, koncentruje się na międzynarodowej legitymizacji oraz wycofaniu wojsk z obszarów zajętych od stycznia 2025 roku. To przesunięcie akcentu z roszczeń terytorialnych na polityczne uznanie nowej władzy działa jako katalizator postępu.

Media donoszą, że Syria nie nalega na pełny zwrot całego terytorium Wzgórz Golan. Ahmed asz-Szaraa, będący faktycznym przywódcą Syrii od grudnia 2024 roku, aktywnie zabiega o uznanie międzynarodowe, czego dowodem jest jego wizyta w Białym Domu 11 listopada 2025 roku. Jednocześnie stanowisko Izraela pozostaje niezmiennie twarde. Minister spraw zagranicznych Gideon Saar w czerwcu 2025 roku wyraźnie podkreślił, że Wzgórza Golan pozostaną integralną częścią Izraela w ramach jakiegokolwiek porozumienia pokojowego.

Zdaniem analityków, ta deklaracja może stanowić poważną przeszkodę dla pełnego powodzenia rozmów, ponieważ zwrot Golan tradycyjnie stanowił kluczowy warunek stawiany przez Damaszek. Społeczność międzynarodowa, w skład której wchodzą m.in. Katar, Jordania, Turcja, Arabia Saudyjska, Egipt i Niemcy, już wcześniej wyrażała zaniepokojenie planami Izraela dotyczącymi rozbudowy osiedli na Wzgórzach Golan. Sukces tego procesu regulacyjnego, planowanego na koniec 2025 roku, będzie w dużej mierze zależał od zdolności obu stron do postrzegania w drugiej stronie nie wroga, lecz odzwierciedlenia własnych dążeń do bezpieczeństwa i dobrobytu. Faktyczna linia demarkacyjna, która obecnie przebiega przez strefę zdemilitaryzowaną pod nadzorem sił ONZ, może zostać zastąpiona nową strukturą opartą na głębokiej współpracy, co wymaga gruntownego przewartościowania wewnętrznych przekonań wszystkich uczestników.