Eskalacja w basenie Karaibskim: Administracja Trumpa i odpowiedź Wenezueli na tle bezpieczeństwa regionalnego

Strategia przyjęta przez administrację Donalda Trumpa, która objęła urząd w styczniu 2025 roku, koncentruje się na zdecydowanej walce z przestępczością międzynarodową oraz handlem narkotykami. Już w lutym 2025 roku Departament Stanu USA podjął bezprecedensową decyzję, oficjalnie uznając osiem znaczących latynoamerykańskich struktur przestępczych za „zagraniczne organizacje terrorystyczne”.

Wśród tych podmiotów znalazły się takie ugrupowania jak „Tren de Aragua” oraz „Mara Salvatrucha” (MS-13). Na liście umieszczono również potężne kartele narkotykowe: „Sinaloa”, „Jalisco New Generation” (Jalisco Nueva Generación), „Zjednoczone Kartele” (Cárteles Unidos), „Kartel Północno-Wschodni” (Cártel del Noreste), „Kartel Zatoki” (Cártel del Golfo) oraz „La Nueva Familia Michoacana”. To posunięcie zasygnalizowało poważną zmianę w podejściu Waszyngtonu do kwestii bezpieczeństwa na półkuli.

Szczególna uwaga Waszyngtonu skupiła się na organizacji „Tren de Aragua”, która wyrosła z wenezuelskiego więzienia Tocoron, stając się jedną z największych sieci przestępczych w Ameryce Łacińskiej, liczącą, według szacunków, ponad 5000 członków. Powołując się na „inwazję” tej grupy, Prezydent Trump w marcu 2025 roku aktywował przepisy Ustawy o Państwach Wrogich (Enemy States Act). Umożliwiło to wprowadzenie uproszczonej procedury deportacji dla osób podejrzanych o przynależność do tej struktury.

Kulminacją tej zaostrzonej polityki był dzień 3 września 2025 roku, kiedy administracja przeprowadziła precyzyjny, śmiercionośny atak na statek powiązany z „Tren de Aragua” na wodach międzynarodowych. Szef Pentagonu, Pete Hegseth, potwierdził, że operacja została wykonana na bezpośredni rozkaz prezydenta i doprowadziła do likwidacji sześciu osób, określonych mianem „narkoterrorystów”. Siły amerykańskie nie poniosły przy tym żadnych strat.

Incydent ten miał miejsce w kontekście wzmożonej obecności wojskowej USA w basenie Karaibskim. Dane z początku września wskazywały, że stacjonowało tam co najmniej siedem amerykańskich okrętów, w tym lotniskowcowa grupa uderzeniowa z USS Gerald Ford na czele. Ta demonstracja siły podkreślała determinację Waszyngtonu w egzekwowaniu nowej polityki.

Należy również odnotować, że działania federalne zostały poprzedzone inicjatywą lokalną. Już we wrześniu 2024 roku, Gubernator Teksasu Greg Abbott również uznał „Tren de Aragua” za organizację terrorystyczną, rozpoczynając operacje mające na celu udaremnienie jej działań na terytorium stanu.

Reakcja Caracas była natychmiastowa i stanowcza. Prezydent Nicolás Maduro określił posunięcia Waszyngtonu mianem „wojny psychologicznej”, której celem jest „zastraszenie, podział i demoralizacja” narodu wenezuelskiego. W odpowiedzi na ataki, Maduro ogłosił mobilizację wojsk oraz milicji w celu obrony kraju, deklarując gotowość do stawienia czoła „groźbom bomb, śmierci i szantażu”.

Wydarzenia te rozgrywają się w cieniu przygotowań do Dziesiątego Szczytu Ameryk, zaplanowanego na początek grudnia 2025 roku w Punta Cana, w Republice Dominikańskiej. Tematem spotkania jest „Budowanie bezpiecznej i zrównoważonej półkuli ze wspólnym dobrobytem”, z naciskiem na bezpieczeństwo ludzkie. Atmosferę polityczną psuje jednak decyzja gospodarza o nie zaproszeniu Wenezueli, Kuby i Nikaragui. Hawana uważa to za akt cenzury narzucony przez Waszyngton, co zwiastuje fiasko dialogu i podważa zasadę powszechnej reprezentacji na kluczowej platformie dyplomatycznej.

Wzrost aktywności militarnej USA w regionie oraz ostra retoryka obu stron tworzą niezwykle napięte tło dla nadchodzącego szczytu. Kroki podjęte przez Waszyngton, mające na celu zwalczanie karteli, które według Trumpa co roku zabijają dziesiątki tysięcy Amerykanów, odzwierciedlają dążenie do ustanowienia nowego porządku w sferze bezpieczeństwa regionalnego, gdzie przestępczość zorganizowana jest postrzegana przez pryzmat obrony narodowej.