Ramowa Umowa Pokojowa między DRK a M23 Podpisana w Ad-Dausze przy Pośrednictwie Kataru

Dnia 15 listopada 2025 roku w Ad-Dausze, stolicy Kataru, doszło do podpisania ramowego porozumienia między przedstawicielami Demokratycznej Republiki Konga (DRK) a rebeliantami z ugrupowania Ruch 23 Marca (M23), które jest wspierane przez Rwandę. Ten znaczący krok dyplomatyczny ma na celu zakończenie długotrwałego konfliktu zbrojnego we wschodniej części Konga. Konfrontacja ta spowodowała przesiedlenie setek tysięcy cywilów oraz liczne ofiary, o czym świadczą tragiczne wydarzenia z kwietnia, kiedy to w ciągu zaledwie dwóch dób zginęło ponad 50 osób.

Katar odegrał kluczową rolę jako mediator w tym procesie, który uzyskał również wyraźne poparcie Stanów Zjednoczonych Ameryki, co podkreśla międzynarodowe zaangażowanie w stabilizację regionu Wielkich Jezior. Ramowy dokument zawiera osiem protokołów, które mają regulować kwestie takie jak przywrócenie władzy państwowej, reformy gospodarcze oraz reintegracja formacji zbrojnych. W momencie podpisania ratyfikowano jednak tylko dwa protokoły: dotyczące monitorowania zawieszenia broni oraz wymiany jeńców. Pozostałe sześć wymaga dalszych, szczegółowych uzgodnień między stronami konfliktu.

Proces negocjacyjny był wieloetapowy i rozłożony w czasie. Już w lipcu 2025 roku w Ad-Dausze podpisano Deklarację Zasad, zobowiązującą strony do trwałego zawieszenia działań wojennych. Następnie, w październiku 2025 roku, również dzięki katarskiemu pośrednictwu, osiągnięto porozumienie w sprawie utworzenia mechanizmu kontroli przestrzegania tego rozejmu. Minister Stanu Kataru, Mohammed bin Abdul-Aziz Al-Khulaifi, określił podpisanie umowy jako istotny krok w kierunku pokojowego rozwiązywania problemów poprzez dialog. Z kolei Massad Boulos, starszy doradca i specjalny wysłannik Prezydenta USA, nazwał to wydarzenie „platformą startową” dla ostatecznego traktatu pokojowego.

Mimo optymistycznych deklaracji dyplomatycznych, w terenie nadal utrzymuje się znaczny rozdźwięk między porozumieniem a rzeczywistością. Pojawiały się doniesienia o kontynuacji walk. Ugrupowanie M23 informowało o bombardowaniach ze strony sił rządowych, jednocześnie twierdząc, że tego samego ranka zwiększyło obszar kontrolowanego przez siebie terytorium. Aby zapewnić skuteczną implementację planu pokojowego, przewidziano powołanie niezależnego komitetu. Będzie on odpowiedzialny za wdrażanie ustaleń oraz opracowywanie zaleceń dotyczących pojednania narodowego, w tym kwestii odszkodowań dla ofiar.

Powodzenie całego przedsięwzięcia zależy krytycznie od zdolności stron do osiągnięcia konsensusu w sprawie sześciu pozostałych protokołów. Dotyczą one strukturalnych przyczyn konfliktu, w którym M23, reprezentujące interesy mniejszości Tutsi, przeciwstawia się rządowi DRK. Kontekst historyczny, zaostrzony po ofensywie M23 na początku 2025 roku, w tym po zajęciu Gomy w styczniu i Bukavu w lutym, pokazuje, że wysiłki dyplomatyczne często ustępowały miejsca ponownemu wybuchowi przemocy. Obserwatorzy, tacy jak reporter Al-Dżaziry, Alain Wakiyani, relacjonujący z Gomy, zauważają, że choć ludność żywi nadzieje, nie odnotowano natychmiastowych, namacalnych zmian w terenie. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) niezmiennie wzywa wszystkie strony do ścisłego przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka, uznając to za nieodzowny element trwałego uregulowania sytuacji.