W niedzielę, 21 września 2025 roku, dwa niemieckie myśliwce Eurofighter zostały poderwane do akcji w odpowiedzi na wykrycie niezidentyfikowanego statku powietrznego w międzynarodowej przestrzeni powietrznej nad Morzem Bałtyckim. Samolot, który nie posiadał planu lotu ani nie nawiązał kontaktu radiowego, został zidentyfikowany jako rosyjski samolot rozpoznawczy typu Il-20M.
Incydent ten wpisuje się w szerszy kontekst narastających napięć i powtarzających się naruszeń przestrzeni powietrznej przez Rosję w regionie Morza Bałtyckiego, co stanowi wyzwanie dla bezpieczeństwa i stabilności NATO. Niemieckie Eurofightery, startując z bazy Rostock-Laage, przechwyciły rosyjską maszynę, wizualnie ją zidentyfikowały, a następnie eskortowały, przekazując zadanie monitorowania szwedzkim partnerom z NATO. Samolot Il-20M, będący na wyposażeniu Sił Powietrznych Federacji Rosyjskiej, to platforma rozpoznawcza i wywiadu elektronicznego (ELINT) z okresu Zimnej Wojny, zaprojektowana do zbierania danych wywiadowczych poprzez przechwytywanie sygnałów elektronicznych i komunikacji. Jego obecność w pobliżu przestrzeni powietrznej NATO, zwłaszcza bez odpowiedniego oznakowania i komunikacji, jest postrzegana jako celowe działanie mające na celu testowanie gotowości obronnej Sojuszu.
Ten incydent jest kolejnym przykładem eskalacji działań militarnych Rosji w regionie. Zaledwie dwa dni wcześniej, w piątek 19 września, trzy rosyjskie myśliwce MiG-31 naruszyły estońską przestrzeń powietrzną, pozostając w niej przez około 12 minut. Estonia potępiła to zdarzenie jako „bezprecedensowe i zuchwałe” i zwróciła się o zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ. Tego samego dnia polskie władze zgłosiły, że dwa rosyjskie samoloty leciały na niskiej wysokości nad polską platformą wiertniczą na Morzu Bałtyckim, naruszając jej strefę bezpieczeństwa.
W odpowiedzi na te prowokacje, Estonia i Polska wystąpiły o konsultacje w ramach Artykułu 4 Traktatu Północnoatlantyckiego, który pozwala państwom członkowskim na zwrócenie się do Sojuszu w przypadku zagrożenia ich integralności terytorialnej, niezależności politycznej lub bezpieczeństwa. Napięcia w regionie Morza Bałtyckiego narastają od czasu rosyjskiej aneksji Krymu w 2014 roku i nasiliły się po pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Rosyjskie działania, takie jak te naruszenia przestrzeni powietrznej, są postrzegane jako próba testowania determinacji Zachodu i odwrócenia uwagi od konfliktu na Ukrainie.
Prezydent Czech Petr Pavel wezwał NATO do zdecydowanej reakcji, w tym możliwości użycia siły w razie potrzeby, sugerując nawet zestrzelenie rosyjskich maszyn. Niemcy, poprzez swoje zaangażowanie w misje Air Policing w regionie Bałtyku, demonstrują swoje zaangażowanie w zbiorową obronę i odstraszanie. Rosyjskie samoloty rozpoznawcze, takie jak Il-20M, mimo że są konstrukcjami z lat 60. XX wieku, nadal odgrywają kluczową rolę w zbieraniu danych wywiadowczych, co podkreśla znaczenie ciągłej czujności i modernizacji sił obronnych NATO w obliczu zmieniających się zagrożeń. Wzrost aktywności militarnej i incydentów w regionie Bałtyku podkreśla potrzebę jednolitej i zdecydowanej odpowiedzi ze strony Sojuszu, aby utrzymać stabilność i zapobiec dalszym prowokacjom.