Film dokumentalny „Diciembre” o kryzysie 2001 roku w kontekście nowej pomocy finansowej dla Argentyny

Dokument „Diciembre” (Grudzień), wyreżyserowany przez Lucasa Gallo, został zakwalifikowany do programu Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie (IDFA), który odbędzie się w dniach od 13 do 23 listopada 2025 roku. Produkcja ta, w całości zmontowana z materiałów archiwalnych, koncentruje się na dramatycznych wydarzeniach, które wstrząsnęły Argentyną na przełomie lat 2001 i 2002, kiedy kraj pogrążył się w głębokim załamaniu gospodarczym. Premiera filmu zbiega się w czasie z nowym okresem niestabilności finansowej w Argentynie, co nadaje historycznej narracji wyjątkową aktualność i rezonans.

Obecna sytuacja ekonomiczna w Argentynie, naznaczona chroniczną inflacją, która w 2023 roku przekroczyła 210 procent, wymusiła reakcję ze strony Waszyngtonu. W październiku 2025 roku Departament Skarbu USA, kierowany przez Scotta Bessenta, ogłosił przyznanie Argentynie pakietu wsparcia o wartości 20 miliardów dolarów. Ta znacząca pomoc finansowa ma formę umowy swapu walutowego i jej głównym celem jest stabilizacja kursu peso przed wyborami śródokresowymi, zaplanowanymi na 26 października. Prezydent USA, Donald Trump, postrzega to wsparcie jako pragmatyczne posunięcie wobec ideologicznego sojusznika w Ameryce Łacińskiej.

Film „Diciembre” skupia się na kluczowym pięciotygodniowym okresie, trwającym od 1 grudnia 2001 roku do 3 stycznia 2002 roku, podczas którego na skutek kryzysu w kraju zmieniło się aż pięciu prezydentów. W tamtym czasie sztywny parytet peso do dolara, wprowadzony w 1991 roku, drastycznie obniżył konkurencyjność argentyńskich towarów. Dodatkowo, dewaluacja brazylijskiego reala w 1999 roku spotęgowała ucieczkę kapitału. Dokument wiernie oddaje atmosferę masowych protestów, odbywających się pod hasłem „¡Que se vayan todos!” („Niech odejdą wszyscy!”), które były bezpośrednią reakcją społeczeństwa na zamrożenie depozytów bankowych i wstrzymanie wypłat pensji. Kulminacją tych wydarzeń była rezygnacja prezydenta Fernando de la Rúi w dniu 21 grudnia 2001 roku.

Wydarzenia z lat 2001–2002, kiedy realny PKB kraju skurczył się o 28 procent, a produkcja przemysłowa spadła z 80 do 30 miliardów dolarów, stanowią ponury historyczny precedens. Obecne wsparcie w wysokości 20 miliardów dolarów od Stanów Zjednoczonych ma za zadanie zapobiec systemowemu załamaniu, które w 2001 roku zakończyło się największą w historii świata niewypłacalnością długu państwowego, przekraczającego 80 miliardów dolarów. Reformy wprowadzone przez prezydenta Javiera Mileya, w tym redukcja wydatków państwowych o 30 procent, doprowadziły już do osiągnięcia równowagi budżetowej. Niemniej jednak, napotykają one na opór ze strony kongresu, co sprawia, że zewnętrzna pomoc finansowa jest absolutnie kluczowa dla utrzymania obranego kursu gospodarczego.

Premiera filmu „Diciembre” w Amsterdamie w listopadzie 2025 roku stanowi zatem niezwykle aktualny komentarz do bieżących procesów ekonomicznych zachodzących w Argentynie. Film, ukazujący archiwalne nagrania protestów i politycznych roszad, uwypukla cykliczność trudności gospodarczych oraz fundamentalne znaczenie kontekstu historycznego dla podejmowania decyzji w teraźniejszości. W tym samym czasie, gdy zewnętrzna pomoc finansowa ze strony USA staje się integralną częścią makroekonomicznej stabilizacji regionu, historia sprzed dwóch dekad przypomina o kruchości systemów finansowych i konieczności wyciągania wniosków z przeszłości.