W dniu 26 sierpnia 2025 roku w prowincji Guangdong w Chinach oficjalnie rozpoczęło działalność Obserwatorium Neutrinowe Jiangmen (JUNO). Jest to największy i najdokładniejszy na świecie obiekt naukowy poświęcony badaniom neutrin, który po ponad dekadzie przygotowań i budowy jest gotowy do zgłębiania fundamentalnych tajemnic wszechświata.
JUNO, zlokalizowane 700 metrów pod ziemią, wykorzystuje 35,4-metrową kulę wypełnioną 20 000 ton płynnego scyntylatora, otoczoną przez ponad 45 000 fotopowielaczy. Lokalizacja ta, w odległości około 53 km od elektrowni jądrowych w Yangjiang i Taishan, jest kluczowa dla głównego celu eksperymentu: ustalenia kolejności mas neutrin. Pozwoli to na lepsze zrozumienie zjawiska oscylacji neutrin, czyli ich zdolności do zmiany zapachu podczas podróży. Dodatkowo, JUNO będzie badać neutrina pochodzące ze Słońca, supernowych, atmosfery ziemskiej oraz z wnętrza Ziemi, otwierając nowe możliwości w poszukiwaniu nieznanej fizyki, w tym hipotetycznych neutrin sterylnych i rozpadu protonu.
Projekt JUNO jest globalnym przedsięwzięciem, gromadzącym ponad 700 naukowców z 74 instytucji w 17 krajach i regionach. Obserwatorium zostało zaprojektowane do pracy przez co najmniej 30 lat, z możliwością przyszłych modernizacji, na przykład w celu poszukiwania bezneutrinowego podwójnego rozpadu beta, który mógłby potwierdzić, że neutrina są cząstkami typu Majorana. Uruchomienie JUNO stanowi znaczący krok naprzód w badaniach nad neutrinami, a jego precyzja i skala mają potencjał do dostarczenia przełomowych odkryć, które znacząco poszerzą naszą wiedzę o wszechświecie i fundamentalnych prawach natury. Oczekuje się, że dane zbierane przez JUNO w ciągu najbliższej dekady pomogą rozwikłać zagadkę kolejności mas neutrin, jednego z największych wyzwań współczesnej fizyki cząstek. Projekt ten, o budżecie szacowanym na 376 milionów dolarów, jest świadectwem globalnego zaangażowania w poszerzanie granic ludzkiego poznania.