W lutym 2025 roku w miejscowości Strikçan, w pobliżu Bulqizy, na terenie historycznego regionu Dibra w Albanii, dokonano niezwykłego odkrycia archeologicznego. Odnaleziono fragmenty rzymskiego grobowca z III-IV wieku naszej ery, który mierzy 9 na 6 metrów. Jest to pierwszy tego typu obiekt zidentyfikowany w tej okolicy, co czyni go znaczącym znaleziskiem dla albańskiej archeologii.
Szczególną uwagę przykuwa rzadka dwujęzyczna inskrypcja, która odnosi się zarówno do zmarłego, Gellianosa, jak i do boga Jowisza. Struktura grobowca, obejmująca komorę grobową, przedsionek oraz schody, sugeruje, że mógł on służyć jako niewielkie mauzoleum, a nie tylko jako zwykły grobowiec. Potwierdzają to również odkryte powyżej pozostałości muru. Odkrycie zostało ogłoszone przez Ministra Gospodarki, Kultury i Innowacji, Blendiego Gonxję, który podkreślił jego wagę dla dziedzictwa kulturowego Albanii.
Prace archeologiczne były częścią projektu „Badania archeologiczne w Dolinie Bulqizy”, prowadzonego przez Albański Instytut Archeologii. W badaniach uczestniczyli lokalni eksperci, w tym akademik Adem Bonguri oraz archeolog Erikson Nikolli. Dwujęzyczna inskrypcja jest unikatowa dla regionu Dibry i wskazuje, że obszar ten był ważnym ośrodkiem kulturalnym i religijnym w czasach rzymskich.
Chociaż grobowiec został splądrowany w starożytności, archeologom udało się odzyskać cenne artefakty. Wśród nich znalazły się naczynia szklane, grzebienie z kości, noże oraz tkaniny utkane złotą nicią, które służyły do przykrycia zmarłych. Znaleziska te rzucają światło na rzymskie zwyczaje pogrzebowe. Kamienie użyte do budowy grobowca pochodziły z odległych kamieniołomów i zostały precyzyjnie obrobione. Monumentalne schody, zdobiony stiuk oraz dokładnie dopasowane bloki kamienne świadczą o zaawansowanej wiedzy architektonicznej, co sugeruje, że pochowana tu osoba cieszyła się wysokim statusem społecznym.
Odkrycie to jest istotne nie tylko dla środowiska archeologicznego, ale także dla lepszego zrozumienia i ochrony dziedzictwa kulturowego Albanii. Region Dibry, historycznie położony na skrzyżowaniu szlaków, od wieków stanowił tygiel kulturowy. Wzmianki o rzymskich wpływach w Albanii, jak choćby w Durrës, gdzie znajduje się jeden z najlepiej zachowanych amfiteatrów na Bałkanach, potwierdzają znaczenie tego obszaru dla Imperium Rzymskiego. Dalsze badania z pewnością przyniosą więcej informacji o życiu i praktykach religijnych w regionie w czasach rzymskich, ukazując jego rolę jako świadka wymiany kulturowej i architektonicznej.