W sercu gęstych lasów deszczowych Gabonu, w regionie Lastourville, znajduje się jaskinia Youmbidi – niezwykłe świadectwo ciągłego ludzkiego bytowania przez ponad 12 000 lat. Miejsce to, badane przez międzynarodowy zespół pod kierownictwem geoarcheologa Richarda Oslisly'ego, rzuca nowe światło na prehistoryczne dzieje Afryki Środkowej, kwestionując dotychczasowe wyobrażenia o statycznych społecznościach leśnych.
Odkrycia w Youmbidi stanowią fascynujący wgląd w życie naszych przodków. Wśród znalezisk znalazły się narzędzia kamienne datowane na 10 000 lat p.n.e., fragment ceramiki sprzed 6 500 lat – jeden z najstarszych w regionie – oraz delikatny paciorek z muszli ślimaka, sugerujący wczesne zamiłowanie do sztuki i ozdób. Szczególnie obiecujące są odnalezione zęby, które mogą dostarczyć cennych próbek DNA, otwierając drogę do lepszego zrozumienia starożytnych populacji i ich powiązań genetycznych. Te artefakty, odnalezione w kontekście geologicznym datującym region na 2 miliardy lat, gdy był on dnem oceanu, pokazują niezwykłą adaptacyjność człowieka do zmieniającego się środowiska. Badania w jaskini Youmbidi, która jest typowym przykładem schronienia wybieranego przez ludzi pierwotnych, stanowią wyzwanie dla tradycyjnych podejść archeologicznych, które często koncentrowały się na otwartych krajobrazach, takich jak Sahara czy Egipt. Richard Oslisly, który od 45 lat pracuje w Afryce Środkowej, podjął się tego wyzwania, aby odkryć, co kryje się w lasach. Jego praca podkreśla głęboką i długotrwałą relację między człowiekiem a naturą w tych lasach. Wcześniejsze badania w Gabonie, prowadzone przez Oslisly'ego od 1987 roku, sugerują istnienie rozległej, starożytnej cywilizacji rolniczej w basenie Konga, co podważało przekonanie o dziewiczym charakterze tych terenów. Odkrycia w parku narodowym Lopé, datowane na 620 000 do 850 000 lat temu, stanowią najwcześniejsze dowody ludzkiej obecności w tym regionie. Znaleziska z Youmbidi, w tym ceramika sprzed 6 500 lat, wpisują się w szerszy kontekst rozwoju garncarstwa w Afryce. Choć najstarsze ślady ceramiki w Afryce odkryto w regionie Sahary (ok. 10 000 lat p.n.e.) i w Mali (Ounjougou, ok. 9 400 lat p.n.e.), odkrycia w Gabonie dostarczają kolejnych dowodów na wczesne innowacje technologiczne w Afryce Środkowej. Te artefakty nie tylko świadczą o umiejętnościach technicznych, ale także o złożoności życia społecznego i kulturowego w prehistorycznych społecznościach. Zrozumienie tych dawnych społeczeństw i ich zdolności do adaptacji do zmian klimatycznych może dostarczyć cennych lekcji dla współczesnych wyzwań środowiskowych, podkreślając znaczenie harmonijnego współistnienia z naturą.