Niedawne międzynarodowe badanie, prowadzone przez Carlesa Laluezę-Foxa, przeanalizowało 210 genomów z fenickich i punickich stanowisk archeologicznych. Badanie ujawnia zaskakujące rozłączenie genetyczne między miastami fenickimi a populacjami punickimi, pomimo ich wspólnej kultury i języka. To podważa wcześniejsze założenia dotyczące ekspansji fenickiej w basenie Morza Śródziemnego.
Pochodzenie fenickie i punickie
Kultura fenicka powstała w Lewancie (dzisiejszy Liban i Syria), gdzie opracowano pierwszy alfabet. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. stworzyli rozległą sieć handlu morskiego, rozpowszechniając swoją kulturę w całym basenie Morza Śródziemnego. Kartagina, położona w dzisiejszej Tunezji, stała się głównym ośrodkiem fenickim w VI wieku p.n.e. Społeczności związane z Kartaginą były znane jako „punickie”.
Odkrycia genetyczne
Naukowcy zsekwencjonowali genomy z ludzkich szczątków znalezionych na 14 fenickich i punickich stanowiskach archeologicznych na Półwyspie Iberyjskim, Lewancie, w Afryce Północnej oraz na wyspach Sycylii, Sardynii i Ibizie. Analiza wykazała minimalny bezpośredni wkład genetyczny fenickich Lewantyńczyków w populacje punickie w zachodniej i środkowej części Morza Śródziemnego. Sugeruje to, że kultura fenicka rozprzestrzeniała się głównie poprzez transmisję kulturową i asymilację, a nie masową migrację.
Implikacje badania
„Obserwujemy, że profil genetyczny świata punickiego był niezwykle heterogeniczny” – powiedział David Reich, profesor z Harvardu. Badanie podkreśla kosmopolityczny charakter świata punickiego, z znaczącym pochodzeniem północnoafrykańskim i sycylijsko-egejskim występującym w populacjach punickich. Te odkrycia wskazują, że mieszanie się Punijczyków z lokalnymi populacjami miało fundamentalne znaczenie dla kształtowania ich składu genetycznego i demonstruje wzajemne powiązania starożytnych społeczeństw śródziemnomorskich.