Rzadkie fragmenty meteorytów z próbek Chang'e-6 rewolucjonizują wiedzę o obiegu wody na Księżycu

Najnowsza analiza materiału księżycowego, dostarczonego na Ziemię przez chińską misję Chang'e-6, otwiera zupełnie nowy rozdział w badaniach nad dynamiką wczesnego Układu Słonecznego. Naukowcy natrafili w próbkach, pobranych z niezbadanej dotąd odległej strony Księżyca, na drobinki wyjątkowo rzadkich meteorytów. Odkrycie to stanowi poważny argument przemawiający za bardziej intensywną wymianą substancji między zewnętrznymi, bogatymi w lód, a wewnętrznymi, skalistymi obszarami naszego systemu gwiezdnego. Wyniki te, szczegółowo opisane w autorytatywnym czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences, rzucają nowe światło na genezę wody księżycowej i jej dystrybucję.

Zespół badawczy z Instytutu Geochemii w Kantonie (GIG), działającego przy Chińskiej Akademii Nauk, dokonał przełomowej identyfikacji. W regolice księżycowym wykryto cząstki sklasyfikowane jako chondryty typu CI. Te specyficzne ciała węglowe, które zazwyczaj krystalizują się w chłodnych rejonach, daleko poza orbitą Marsa, są niezwykle rzadkie. Na naszej planecie stanowią one zaledwie ułamek – mniej niż jeden procent – wszystkich znanych meteorytów, co czyni ich znalezienie na Księżycu wydarzeniem o wyjątkowym, wręcz historycznym znaczeniu. Chondryty CI słyną z wysokiej zawartości wody i związków organicznych, co upodabnia je do materiału z asteroid Ryugu i Bennu, badanych w ramach innych przedsięwzięć kosmicznych. Przypomnijmy, misja Chang'e-6 w 2024 roku z powodzeniem dostarczyła na Ziemię 1935,3 grama gruntu księżycowego. Próbki te zostały pobrane z basenu Biegun Południowy-Aitken (SPA) – najstarszej i najgłębszej struktury uderzeniowej na powierzchni Srebrnego Globu.

Księżyc, pozbawiony zarówno aktywnej tektoniki płyt, jak i gęstej atmosfery, pełni rolę idealnego „naturalnego archiwum”. Dzięki temu bezpiecznie przechowuje nienaruszone ślady kosmicznych bombardowań, które miały miejsce miliardy lat temu. Identyfikacja tych pozaziemskich ziaren stała się wykonalna dzięki zastosowaniu zaawansowanych technik analitycznych, obejmujących precyzyjne badanie składu izotopowego oraz analizę minerałów w skali mikro, w tym oliwinu i troilitu. Specjaliści z GIG doszli do jednoznacznego wniosku: system Ziemia-Księżyc prawdopodobnie doświadczył znacznie większej liczby zderzeń z tymi bogatymi w wodę chondrytami węglowymi, niż wcześniej zakładano w modelach teoretycznych. Stanowi to bezpośredni i namacalny dowód na intensywną migrację substancji lotnych z zewnętrznego Układu Słonecznego do jego wewnętrznej części. Zrozumienie tego procesu jest kluczowe dla rozwiązania zagadki pochodzenia i akumulacji księżycowych zasobów wodnych.

Oprócz przełomowego odkrycia dotyczącego chondrytów, analiza próbek Chang'e-6 dostarczyła również cennych informacji na temat geologicznej asymetrii Księżyca. Badania wykazały, że płaszcz po odległej stronie satelity zawiera zauważalnie mniej wody niż po stronie widocznej. Fakt ten potwierdza głębokie zróżnicowanie w ich wewnętrznej budowie i ewolucji. Te nowe dane nie są jedynie drobnym uzupełnieniem istniejących naukowych modeli. Wręcz przeciwnie, skłaniają one całą społeczność astronomiczną do postrzegania wczesnej historii naszego systemu planetarnego jako jednego, dynamicznego i wzajemnie powiązanego procesu. Każdy element, od najmniejszego chondrytu po największy basen uderzeniowy, miał swój niebagatelny udział w kształtowaniu tego, co dziś obserwujemy w kosmosie.