Orbiter „Tianwen-1” uwiecznia międzygwiezdnego gościa 3I/ATLAS: Nowe dane o kosmicznym przybyszu

Chińskie Narodowe Biuro Kosmiczne (CNSA) ogłosiło pomyślne przeprowadzenie obserwacji komety międzygwiezdnej 3I/ATLAS przez orbiter należący do misji „Tianwen-1”. To kosmiczne spotkanie miało miejsce w odległości około 30 milionów kilometrów od obiektu. Jest to jeden z najbliższych zarejestrowanych kontaktów z ciałem niepochodzącym z Układu Słonecznego, jakie kiedykolwiek udokumentowano. Naukowcy, po przetworzeniu zgromadzonych danych, zdołali nie tylko uchwycić charakterystyczne cechy komety, ale również stworzyć dynamiczną animację ilustrującą jej ruch w przestrzeni kosmicznej. Ta unikalna obserwacja znacząco pogłębia naszą wiedzę o zjawiskach zachodzących poza granicami naszego systemu gwiezdnego.

Obiekt 3I/ATLAS został po raz pierwszy wykryty 1 lipca 2025 roku przez teleskop ATLAS zlokalizowany w Chile. Jest to trzeci potwierdzony przybysz spoza naszego układu planetarnego, dołączający do słynnych poprzedników: „Oumuamua” (zaobserwowanego w 2017 roku) oraz 2I/Borysowa (z 2019 roku). Jego trajektoria jest wyraźnie hiperboliczna, co stanowi niezbity dowód na jego międzygwiezdne pochodzenie. Badacze spekulują, że kometa mogła powstać w centralnych rejonach Drogi Mlecznej, a jej wiek szacuje się na imponujące 3 do 11 miliardów lat. Punkt maksymalnego zbliżenia do Słońca, czyli peryhelium, osiągnęła 29 i 30 października 2025 roku. W tym momencie znajdowała się w odległości około 1,4 jednostki astronomicznej (co odpowiada mniej więcej 210 milionom kilometrów), przelatując wewnątrz orbity Marsa. Najbliższe zbliżenie do Ziemi nastąpi 19 grudnia 2025 roku, kiedy to dystans wyniesie około 1,8 AU (czyli w przybliżeniu 269 milionów kilometrów).

Obserwacje komety 3I/ATLAS natychmiast wywołały intensywną debatę w środowisku naukowym. Astrofizyk Avi Loeb z Uniwersytetu Harvarda zwrócił uwagę na szereg anomalnych cech tego obiektu, w tym na zbieżność jego orbity z płaszczyzną Układu Słonecznego oraz nietypowy ruch wsteczny (retrogradacyjny). Te właściwości skłoniły go do wysunięcia hipotezy o potencjalnie sztucznym pochodzeniu komety. Niemniej jednak, większość ekspertów, włączając w to przedstawicieli NASA i ESA, utrzymuje, że 3I/ATLAS jest kometą, pomimo jej niezwykłych charakterystyk. Do tych nietypowych zjawisk zalicza się ogon skierowany w stronę Słońca oraz specyficzny skład chemiczny, w którym stwierdzono obecność niklu przy niewielkiej ilości żelaza. Teleskopy kosmiczne zarejestrowały również, że kometa przybrała niespotykany niebieski odcień i przeżyła bezpośrednie zderzenie z wyrzutem plazmy słonecznej, co samo w sobie było rzadkim i cennym do zarejestrowania wydarzeniem astronomicznym.

Misja „Tianwen-1”, która rozpoczęła się w lipcu 2020 roku, ma już na swoim koncie znaczące osiągnięcia w badaniach Marsa. Sonda orbitalna, która weszła na orbitę Czerwonej Planety w lutym 2021 roku, prowadziła szczegółowe badania gruntu na głębokości sięgającej 80 metrów. Dzięki tym pomiarom odkryto ślady aktywności wodnej sprzed około 3 miliardów lat. W skład misji wchodził także lądownik oraz łazik „Zhurong”, który przeszedł w stan uśpienia w maju 2022 roku. Obecnie CNSA aktywnie poszukuje międzynarodowych partnerów do realizacji kolejnego ambitnego etapu – misji „Tianwen-3”. Jest ona zaplanowana na 2028 rok i ma na celu sprowadzenie próbek marsjańskich na Ziemię, kontynuując tym samym chiński program eksploracji kosmosu.