Łazik Perseverance odkrył potencjalny meteoryt żelazowo-niklowy „Phippsaxla” w Kraterze Jezero

Kluczowy element misji Mars 2020, łazik NASA „Perseverance”, dokonał znaczącego odkrycia w okolicach Krateru Jezero. W rejonie znanym jako Vernodden, instrumenty aparatu zarejestrowały formację skalną nazwaną „Phippsaxla”. Obiekt ten został sfotografowany kamerą Left Mastcam-Z w dniu 19 września 2025 roku, co odpowiada 1629. Solowi marsjańskiemu. „Phippsaxla” wyróżnia się na tle otaczającego krajobrazu swoją nietypową, porowatą strukturą oraz imponującym rozmiarem, mierząc około 80 centymetrów średnicy. Wstępna analiza, przeprowadzona za pomocą narzędzia SuperCam, wykazała wyjątkowo wysoką zawartość żelaza i niklu, co jest cechą charakterystyczną dla meteorytów żelazowo-niklowych.

Meteoryty żelazowo-niklowe powstają w jądrach dużych asteroid, co sugeruje, że ten konkretny kamień nie jest rdzennym materiałem marsjańskim, lecz fragmentem, który przybył z przestrzeni kosmicznej. Takie ciała niebieskie są stosunkowo dobrze zachowane w surowych warunkach Marsa, co tłumaczy ich obecność na powierzchni bez szybkiej erozji. Jeśli pochodzenie „Phippsaxla” zostanie ostatecznie potwierdzone, będzie to pierwsze tego typu znalezisko dla „Perseverance” w obszarze Jezero. Warto jednak pamiętać, że wcześniejsze łaziki, takie jak „Curiosity”, „Opportunity” i „Spirit”, natrafiły już na podobne kosmiczne fragmenty w innych regionach Czerwonej Planety.

Odkrycie to nabiera szczególnego znaczenia w kontekście trwających poszukiwań śladów dawnego życia mikrobiologicznego w Kraterze Jezero. Miejsce to zostało wybrane jako cel lądowania w 2021 roku ze względu na starożytne osady jeziorne i formacje wulkaniczne. Krater Jezero, położony w kwadrancie Syrtis Major, ma średnicę około 49 kilometrów i uważa się, że niegdyś był wypełniony wodą. Chociaż misja „Perseverance” koncentruje się głównie na identyfikacji biosygnatur, znalezienie „Phippsaxla” poszerza naszą wiedzę na temat historii geologicznej planety oraz jej interakcji z pasem asteroid.

Naukowcy, w tym Candice Bedford z Uniwersytetu Purdue, zwracali uwagę, że brak wcześniejszych znalezisk meteorytów żelazowo-niklowych w Jezero był pewnym zaskoczeniem, biorąc pod uwagę podobieństwo tego krateru do Krateru Gale. Na przykład, łazik „Curiosity” badał wcześniej meteoryty „Lebanon” w 2014 roku oraz „Cacao” w 2023 roku. Ten incydent wyraźnie podkreśla wartość długoterminowych badań robotycznych, ponieważ „Perseverance” nieustannie kataloguje różnorodne typy skał i materiałów napotkanych na swojej drodze.

Informacja o odkryciu „Phippsaxla” została opublikowana przez NASA 13 listopada 2025 roku, choć nastąpiło to z opóźnieniem wynikającym z tymczasowego wstrzymania prac rządu federalnego USA. Naukowcy planują dalsze analizy w celu ostatecznego potwierdzenia statusu obiektu jako meteorytu. Potwierdzenie to dostarczy bezpośrednich dowodów na wymianę materiału między Marsem a pasem asteroid. Kontrastuje to z innymi kluczowymi znaleziskami, takimi jak próbka „Cheyava Falls”, zebrana w lipcu 2024 roku, która zawierała związki organiczne i została potwierdzona jako potencjalna biosygnatura po recenzji w czasopiśmie Nature we wrześniu 2025 roku. Różnorodność materiałów gromadzonych przez „Perseverance”, w tym 33 wypełnione próbki stanem na lipiec 2025 roku, stanowi fundament dla przyszłej misji powrotu próbek na Ziemię.