Międzynarodowy zespół astronomów dokonał przełomowego odkrycia, identyfikując FRB 20240304B, najdalszy jak dotąd zarejestrowany szybki błysk radiowy (FRB). Sygnał ten, pochodzący z epoki zaledwie 3 miliardy lat po Wielkim Wybuchu, co odpowiada odległości ponad 11 miliardów lat świetlnych, stanowi kamień milowy w badaniach nad wczesnym wszechświatem. Wykrycie zostało dokonane za pomocą radioteleskopu MeerKAT w RPA, a lokalizacja źródła została potwierdzona dzięki danym z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST). FRB 20240304B pochodzi z okresu zwanego „kosmicznym świtem”, kiedy formowanie się gwiazd osiągnęło swoje apogeum, około 10-11 miliardów lat temu. Jest to pierwszy zarejestrowany błysk radiowy z tej kluczowej epoki w historii wszechświata.
Źródłem FRB 20240304B jest niewielka galaktyka o masie około 10 milionów mas Słońca, charakteryzująca się niską zawartością metali i intensywnym formowaniem nowych gwiazd. Dane z JWST pozwoliły na szczegółową analizę tej galaktyki macierzystej, dostarczając cennych informacji o warunkach panujących we wczesnym kosmosie. Sygnał FRB 20240304B wykazał wysoki stopień polaryzacji liniowej (49%) i niski polaryzacji kołowej (3%), co może sugerować złożoną strukturę sygnału lub niewielką interakcję z polami magnetycznymi podczas jego długiej podróży na Ziemię. Fale radiowe pokonały ogromne odległości międzygalaktyczne, przechodząc przez rozległe struktury kosmiczne, co mogło wpłynąć na właściwości sygnału. To odkrycie znacząco poszerza nasze możliwości obserwacyjne w historii wszechświata, podwajając zasięg zlokalizowanych FRB pod względem przesunięcia ku czerwieni. FRB, takie jak FRB 20240304B, służą jako kluczowi kosmiczni posłańcy, niosąc informacje o plazmie, polach magnetycznych i rozkładzie gazu w całym wszechświecie. Ich zdolność do sondowania tych ośrodków międzygalaktycznych dostarcza nieocenionych spostrzeżeń na temat ewolucji struktur kosmicznych i dystrybucji materii. Radioteleskop MeerKAT, będący prekursorem projektu Square Kilometre Array (SKA), odegrał kluczową rolę w tym wykryciu. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, dzięki swoim możliwościom w zakresie podczerwieni, uzupełnia te obserwacje, dostarczając szczegółowych informacji na temat formowania się wczesnych galaktyk i warunków panujących podczas kosmicznego świtu. Badania FRB, zwłaszcza tych pochodzących z wczesnego wszechświata, są kluczowe dla udoskonalania modeli kosmologicznych i zrozumienia tempa ekspansji wszechświata. Charakterystyka FRB 20240304B, w tym jego miara dyspersji i polaryzacja, oferuje nowe ograniczenia dla relacji Macquarta, która wiąże dyspersję FRB z ich odległością, pomagając tym samym w „ważeniu” dystrybucji materii we wszechświecie. Odkrycie to podkreśla nieustanne dążenie do odkrycia pochodzenia i ewolucji wszechświata, uwypuklając siłę międzynarodowej współpracy i zaawansowanych instrumentów astronomicznych w przesuwaniu granic wiedzy naukowej.