Astronomowie zidentyfikowali niezwykły obiekt kosmiczny w aktywnej galaktyce NGC 4945, oddalonej o około 11 milionów lat świetlnych. Nazwany "Punctum" przez zespół badawczy pod kierownictwem Eleny Shablovinskiej z Instytutu Studiów Astrofizycznych na Uniwersytecie Diego Portales w Chile, obiekt ten został wykryty za pomocą Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA).
Punctum wyróżnia się wyjątkową jasnością, będąc od 10 000 do 100 000 razy jaśniejszym niż typowy magnetar i około 100 razy bardziej świetlistym niż mikrokwazary. Jego intensywność porównywalna jest jedynie z Mgławicą Kraba wśród źródeł gwiezdnych w naszej galaktyce. Obserwacje wykazały, że Punctum jest widoczny wyłącznie w zakresie fal milimetrowych, pozostając niewidocznym w świetle widzialnym lub rentgenowskim. Sugeruje to obecność silnie ustrukturyzowanego pola magnetycznego, co wskazuje, że emitowane promieniowanie jest prawdopodobnie promieniowaniem synchrotronowym. Chociaż rozważano hipotezę magnetara lub pozostałości po supernowej, żadna z nich nie wyjaśnia w pełni obserwowanych cech Punctum. Obiekt ten może zatem stanowić nową klasę ciał astrofizycznych, wykrywalnych jedynie za pomocą ALMA.
Wyjątkowa jasność i kompaktowa natura Punctum, w połączeniu z silną polaryzacją jego światła milimetrowego, wskazują na wysoce uporządkowane pole magnetyczne. To doprowadziło naukowców do spekulacji, że może to być magnetar, choć jego jasność znacznie przekracza oczekiwania dla typowego magnetara. Porównanie z pozostałościami po supernowych, takimi jak Mgławica Kraba, również nie pasuje idealnie, ponieważ Punctum jest zwarty, podczas gdy pozostałości po supernowych są rozległe. Aby lepiej zrozumieć naturę Punctum, astronomowie planują dalsze obserwacje za pomocą ALMA i Teleskopu Jamesa Webba (JWST). Jeśli JWST wykryje ten obiekt w podczerwieni, jego doskonała rozdzielczość może dostarczyć decydujących wskazówek co do jego natury. Możliwość wykrycia przez JWST emisji w podczerwieni, linii emisyjnych lub cech pyłowych mogłaby pomóc zawęzić teorie dotyczące jego składu i zachowania.
Odkrycie Punctum podkreśla złożoność i różnorodność obiektów kosmicznych, a także nieustającą wagę badań dla lepszego zrozumienia naszego wszechświata. Jest to przypomnienie o ogromnych tajemnicach, które wciąż kryje kosmos, i o tym, jak zaawansowane technologie, takie jak ALMA i JWST, otwierają nowe możliwości w ich odkrywaniu.