Astronomowie: Kompleks Plejad jest 20 razy bardziej rozległy niż dotychczas sądzono

Najnowsze badania astronomiczne radykalnie zmieniają nasze postrzeganie gromady gwiazd Plejady, tradycyjnie znanej jako „Siedem Sióstr”. Zespół badawczy z Uniwersytetu Karoliny Północnej w Chapel Hill (UNC-Chapel Hill) ustalił, że to gęste skupisko jest w rzeczywistości jądrem znacznie bardziej rozległej, choć rozproszonej struktury, którą nazwano „Wielkim Kompleksem Plejad”. Odkrycie to, opublikowane na łamach prestiżowego czasopisma The Astrophysical Journal, wskazuje, że całkowita struktura jest około dwudziestokrotnie (20 razy) obszerniejsza, niż wcześniej zakładano. Ujawnia to istnienie tysięcy nieznanych dotąd gwiazd-„sióstr”, które są rozrzucone po nieboskłonie.

Kluczowym czynnikiem umożliwiającym ten przełom było innowacyjne połączenie danych pochodzących z dwóch kosmicznych obserwatoriów. Amerykański teleskop TESS, pierwotnie zaprojektowany do poszukiwania egzoplanet, dostarczył informacji na temat okresów rotacji gwiazd. Okresy te są niezwykle istotnym wskaźnikiem wieku: młode ciała niebieskie obracają się znacznie szybciej, podczas gdy starsze stopniowo zwalniają. Europejska sonda Gaia zapewniła natomiast bezprecedensowo precyzyjne pomiary położenia i trajektorii ruchu gwiazd w przestrzeni kosmicznej.

Zestawienie danych kinematycznych (ruchu) z analizą prędkości obrotowej umożliwiło naukowcom identyfikację grup powiązanych grawitacyjnie. Te rozproszone grupy pozostawały niewidoczne przy użyciu tradycyjnych metod obserwacyjnych z powodu znacznej wzajemnej odległości, co czyniło je trudnymi do sklasyfikowania jako jeden kompleks.

Andrew Boyle, doktorant fizyki i astronomii z UNC-Chapel Hill oraz główny autor badania, podkreślił, że Plejady nie są już postrzegane wyłącznie jako zwarta grupa jasnych punktów. Obecnie jawią się jako rozległa rodzina tysięcy „krewnych”, którzy dawno się rozeszli. Wcześniejsze szacunki mówiły, że gromada liczy około 540 gwiazd. Nowe kryteria pozwoliły jednak na wyłonienie tysięcy gwiazd o wspólnym pochodzeniu. Profesor astronomii Andrew Mann, również związany z tym uniwersytetem, zaznaczył, że opracowana metodologia otwiera drogę do wykrycia wielu gwiazd w pobliżu Układu Słonecznego, które należą do dużych rodzin gwiezdnych o złożonej strukturze wewnętrznej.

Gromada Plejady, zlokalizowana w gwiazdozbiorze Byka, ma ogromne znaczenie kulturowe i jest łatwo widoczna gołym okiem. Fizyczne charakterystyki znanego jądra Plejad obejmują wiek szacowany na około 115 milionów lat, masę równoważną 800 masom Słońca oraz średnicę wynoszącą około 12 lat świetlnych. Nowe dane dotyczące „Wielkich Plejad” mają fundamentalne znaczenie dla astrofizyki, ponieważ pozwalają na dokładniejsze modelowanie procesów ewolucji gwiazdowej oraz formowania się systemów planetarnych. W perspektywie, jak zauważają naukowcy, zastosowanie tej metody może pomóc w ustaleniu, czy nasze Słońce narodziło się w podobnym gigantycznym zgrupowaniu gwiazd, rzucając nowe światło na kosmiczną historię naszej galaktyki.