Najnowsze badania naukowe opublikowane we wrześniu 2025 roku w czasopiśmie Nature rzucają nowe światło na przyczyny niedawnych wstrząsów sejsmicznych w rejonie Santorynu. Naukowcy odkryli bezpośredni związek między procesem wznoszenia się magmy pod dnem morskim a obserwowaną aktywnością sejsmiczną. Analiza danych z podwodnych sejsmografów, badań geologicznych i geochemicznych oraz modeli migracji magmy wykazała, że wtargnięcie magmy do szczeliny o długości 13 kilometrów na wschód od wyspy spowodowało tysiące zdarzeń sejsmicznych na początku 2025 roku. Szacuje się, że w tym procesie do skorupy ziemskiej wtargnęło około 0,31 km³ magmy, co doprowadziło do reaktywacji starych uskoków tektonicznych.
Profesor Geologii i Środowiska na EKPA, Paraskevi Nomikou, która brała udział w badaniach, podkreśliła znaczenie tego odkrycia, określając je jako jedno z najważniejszych odkryć oceanograficznych marca 2025 roku. Zwróciła uwagę na kluczową potrzebę ciągłego monitorowania aktywności wulkanicznej, zaznaczając, że "wulkany nas ostrzegają" i że "możemy być pewni, kiedy wulkan ma zamiar wybuchnąć". Badania te wpisują się w szerszy kontekst zrozumienia dynamiki wulkanicznej i podkreślają konieczność stałego nadzoru oraz gotowości na potencjalne przyszłe zdarzenia wulkaniczne.
Wcześniejsze badania z lat 2011-2012 również wskazywały na aktywność sejsmiczną i deformację terenu wokół Santorynu, powiązaną z anomaliami geochemicznymi i geofizycznymi. Instytut Badań i Monitorowania Wulkanu Santoryn (ISMOSAV) od 1995 roku prowadzi systematyczne monitorowanie wyspy, wykorzystując sieć sejsmografów, GPS i czujników gazów, aby zapewnić jak najdokładniejsze prognozowanie przyszłych erupcji. Naukowcy z Uniwersytetu w Oregonie, kierowani przez geofizyczkę Émilie Hooft, zidentyfikowali głęboką strukturę wulkaniczną pod wyspą, która mogła być źródłem niedawnych wstrząsów. Ich badania, opublikowane w czasopiśmie Geochemistry, Geophysics, Geosystems, sugerują, że magma znajdowała się na większych głębokościach, z dala od głównego wulkanu i aktywnego podwodnego wulkanu wulkanicznego 10 kilometrów na północny wschód od wyspy. To właśnie tam rozpoczęła się aktywność sejsmiczna, która doprowadziła do tysięcy małych wstrząsów w ciągu kilku tygodni, z najsilniejszym osiągającym magnitudę 5,3.
Odkrycie to rzuca nowe światło na mechanizmy wyzwalające aktywność sejsmiczną w rejonach wulkanicznych, podważając wcześniejsze teorie oparte wyłącznie na aktywności uskoków tektonicznych. Zjawisko to podkreśla złożoność interakcji między procesami tektonicznymi a magmowymi. Wczesne etapy aktywności sejsmicznej w regionie Santorini-Amorgos w latach 2024-2025 wykazały złożoną ewolucję, wskazującą na potencjalną migrację płynów magmowych z głębokich zbiorników lub intruzję dajki. Analiza rozwiązań tensorów momentu sejsmicznego, z dominującymi dodatnimi składowymi izotropowymi, sugeruje procesy pękania skał napędzane przez magmę i płyny. Badania te, prowadzone z wykorzystaniem wysokiej rozdzielczości monitoringu sejsmicznego, dostarczają cennych danych dla władz i przyszłych analiz. Warto zaznaczyć, że aktywność sejsmiczna w tym regionie jest zjawiskiem złożonym, które może być powiązane zarówno z procesami wulkanicznymi, jak i tektonicznymi, co wymaga stałego i wszechstronnego monitorowania.