Iberyjskie pożary spotęgowane przez zmiany klimatu: nowe badanie i plan działania Hiszpanii

Półwysep Iberyjski w lecie 2025 roku doświadczył katastrofalnej serii pożarów, których skala i niszczycielska siła stanowiły wyraźny sygnał ostrzegawczy. Badanie przeprowadzone przez World Weather Attribution (WWA) jednoznacznie dowodzi, że zmiany klimatu wywołane przez człowieka znacząco podniosły prawdopodobieństwo wystąpienia ekstremalnych fal upałów i związanych z nimi pożarów. Skala tych zniszczeń była bezprecedensowa, odzwierciedlając głębokie zmiany w środowisku naturalnym.

W Hiszpanii i Portugalii ogień pochłonął ponad 640 000 hektarów, stanowiąc około dwóch trzecich łącznego obszaru spalonego przez pożary w całej Europie w bieżącym roku. Tragiczny bilans obejmuje co najmniej osiem ofiar śmiertelnych oraz wymuszoną ewakuację ponad 35 000 osób, co stanowi głęboki wstrząs dla lokalnych społeczności i ich naturalnego otoczenia. Badania WWA wykazały, że warunki sprzyjające tak ekstremalnym zjawiskom – charakteryzujące się upałem, suszą i silnym wiatrem – stały się około 40-krotnie bardziej prawdopodobne wskutek zmian klimatycznych. Co więcej, intensywność tych warunków była o około 30% wyższa niż w epoce przedindustrialnej.

Naukowcy podkreślają, że gdyby nie ingerencja człowieka, tego typu ekstremalne zjawiska pogodowe występowałyby raz na 500 lat; obecnie jednak szacuje się, że mogą pojawiać się co około 15 lat. Fale upałów, takie jak ta z sierpnia 2025, były o 3°C gorętsze i o 200 razy bardziej prawdopodobne w porównaniu do okresu sprzed epoki przemysłowej. Oprócz bezpośredniego wpływu zmian klimatycznych, eksperci zwracają uwagę na inne czynniki, takie jak wyludnianie obszarów wiejskich i starzenie się społeczeństw, prowadzące do zaniedbania zarządzania gruntami i nagromadzenia łatwopalnej roślinności, co potęguje ryzyko.

W odpowiedzi na narastające zagrożenia, premier Hiszpanii Pedro Sánchez zaprezentował 10-punktowy plan wzmocnienia gotowości na klęski żywiołowe, kładąc nacisk na konieczność ścisłej współpracy z sąsiednimi Portugalii i Francją. Działania te odzwierciedlają pogłębiającą się świadomość potrzeby proaktywnego zarządzania wyzwaniami klimatycznymi. Pożary na Półwyspie Iberyjskim w tym roku stanowią potężny sygnał, wzywający do głębszego zrozumienia naszej fundamentalnej współzależności z planetą. Ich intensywność uwypukla kluczowe znaczenie globalnych wysiłków na rzecz ograniczenia zmian klimatycznych oraz wdrażania zrównoważonych praktyk zarządzania zasobami naturalnymi.