Geologiczna Formacja w Antarktydzie: Analiza Erozji Nunataku w Masywie Elswortha

W południowej części masywu górskiego Ellswortha na Antarktydzie zaobserwowano strukturę geologiczną, która zdumiewa niemal idealną symetrią przypominającą piramidę. Obiekt ten niezmiennie budzi żywe zainteresowanie zarówno w środowisku naukowym, jak i wśród szerszej publiczności. Chociaż po raz pierwszy zwrócono na ten szczyt uwagę już w 2012 roku, prawdziwy rozgłos zyskał on w 2016 roku, kiedy to wznowiono szczegółowe analizy zdjęć satelitarnych oraz precyzyjnych współrzędnych geograficznych.

Ta niezwykła góra, położona dokładnie na współrzędnych 79°58'39.2" szerokości geograficznej południowej i 81°57'32.2" długości geograficznej zachodniej, osiąga wysokość około 1265 metrów. Jej imponujące wymiary czynią ją znaczącym punktem orientacyjnym w tym odległym regionie. W przestrzeni publicznej często pojawiają się spekulacyjne teorie, które przypisują powstanie tak geometrycznie doskonałego obiektu działaniom starożytnych cywilizacji lub siłom pozaziemskim. Jednakże nauki geologiczne oferują znacznie bardziej ugruntowane i racjonalne wyjaśnienie, wiążąc formowanie się tak symetrycznych kształtów z długotrwałymi procesami naturalnymi.

Specjaliści w dziedzinie geologii podkreślają, że kluczowym czynnikiem w ukształtowaniu tej unikalnej formy jest wielowiekowa erozja. Proces ten obejmuje cykle wietrzenia oraz intensywne oddziaływanie aktywności lodowcowej. Profesor nauk o Ziemi, Eric Rignot z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine, zauważył, że choć geometrycznie regularne formy są rzadkością w naturze, nie stanowią one absolutnej anomalii. Mechanizm ten został dodatkowo sprecyzowany przez profesora Mauriego Pelto z Nichols College w Massachusetts. Sugerował on, że wieloletni cykl zamarzania i topnienia wody w szczelinach skalnych góry, prowadzący do rozszerzania się lodu, stopniowo modelował jej ostateczny kształt.

Góra Ellswortha zawdzięcza swoją nazwę amerykańskiemu pilotowi i badaczowi polarnemu, Lincolnwi Ellsworthowi, który przeleciał nad tym obszarem 24 listopada 1935 roku. Ten system górski jest częścią większego masywu, w którym odnaleziono skamieniałości, w tym trylobity z okresu kambryjskiego. Aktualność badań tego regionu utrzymuje się dzięki nieustającym pracom naukowym, mającym na celu zrozumienie geologicznej historii kontynentu.

W kontekście szerszych badań geologicznych, studenci z Uniwersytetu Kolorado przedstawili w 2025 roku wyniki analiz poświęconych formowaniu się masywnych Gór Transantarktycznych. Góry te przecinają kontynent, dzieląc go na część Wschodnią i Zachodnią. Badacze ci szczegółowo przeanalizowali skład mineralny skał, zwłaszcza granitu, znalezionego w Górach Transantarktycznych. Wiek tego granitu we Wschodniej Antarktydzie może sięgać nawet 3 miliardów lat. Wnioski z ich pracy sugerują, że starożytne procesy geologiczne, być może sięgające globalnego zlodowacenia sprzed około 300 milionów lat, mogły mieć znaczący wpływ na dzisiejszy krajobraz i dynamikę ruchu lodowców. Góry Transantarktyczne, których długość wynosi około 3500 kilometrów, odgrywają krytyczną rolę w ograniczaniu przepływu lodu ze Wschodniej Antarktydy w kierunku Morza Rossa.

Struktura przypominająca piramidę w systemie Ellswortha stanowi zatem doskonały przykład tego, jak długotrwałe siły geologiczne i klimatyczne kształtują krajobraz. Łączy ona starożytną historię Ziemi ze współczesnymi procesami wpływającymi na pokrywę lodową Antarktydy. Badania nad budową geologiczną kontynentu, które nabrały tempa zwłaszcza po Międzynarodowym Roku Geofizycznym 1957/58, nieustannie odsłaniają kolejne tajemnice jego powstawania.