Przez ponad dekadę naukowcy poszukiwali przyczyny niszczycielskiej choroby, która zdziesiątkowała populacje gwiezdnic słonecznych wzdłuż wybrzeża Pacyfiku. Najnowsze badania opublikowane w "Nature Ecology & Evolution" wskazują na bakterię *Vibrio pectenicida* jako głównego winowajcę tego zjawiska, znanego jako choroba marnienia rozgwiazd (SSWD).
Gwiezdnica słoneczna (*Pycnopodia helianthoides*), niegdyś kluczowy gatunek dla zdrowia lasów wodorostów, doświadczyła spadku populacji o ponad 90%, a w niektórych regionach nawet o 99%. Ta drastyczna redukcja doprowadziła do niekontrolowanego wzrostu populacji jeżowców, które z kolei niszczą lasy wodorostów, zakłócając całe morskie ekosystemy. W niektórych miejscach spadek liczebności gwiezdnic słonecznych spowodował ponad 300% wzrost populacji jeżowców średniej wielkości, co przełożyło się na 30% zmniejszenie gęstości lasów wodorostów.
Badania, w których wykorzystano próbki od zainfekowanych rozgwiazd, wykazały obecność *Vibrio pectenicida* w znacznie większej liczbie w porównaniu do zdrowych osobników. Eksperymenty laboratoryjne potwierdziły, że bakteria ta jest w stanie wywołać chorobę i śmierć u gwiezdnic słonecznych, replikując objawy obserwowane w naturze, takie jak skręcanie ramion i utrata kończyn. Okazało się, że *Vibrio pectenicida* posiada unikalne cechy, które przez lata utrudniały jej wykrycie.
Choroba marnienia rozgwiazd dotknęła ponad 20 gatunków, a jej epidemia, która rozpoczęła się w 2013 roku, jest uważana za największą zanotowaną epidemię wśród gatunków niekomercyjnych. Szacuje się, że zginęły miliardy rozgwiazd, w tym około 95% gwiezdnic słonecznych. W niektórych rejonach, jak na przykład w stanie Waszyngton, śmiertelność wśród tego gatunku sięgnęła 99,2%.
Obecnie trwają wysiłki na rzecz ochrony i odbudowy populacji gwiezdnic słonecznych. Programy hodowli w niewoli, takie jak inicjatywa SAFE Sunflower Sea Star, przynoszą pierwsze sukcesy. W lutym 2024 roku w Birch Aquarium wykluły się trzy młode gwiezdnice słoneczne. Naukowcy mają nadzieję, że identyfikacja czynnika chorobotwórczego umożliwi opracowanie skuteczniejszych strategii odzyskiwania tych zwierząt i przywrócenia ich kluczowej roli w ekosystemach morskich. Badania nad odpornością na choroby i możliwością hodowli w warunkach laboratoryjnych, w tym wykorzystanie materiału genetycznego z zamrożonych próbek, stanowią obiecujące kierunki działań.