W stanie Sabah w Malezji otwarto pierwszy na świecie Ogród Botaniczny Niklu. Ten unikatowy obiekt o powierzchni jednego hektara znajduje się w stacji badawczej Monggis Ranau, niedaleko Kota Kinabalu, i jest częścią Parku Kinabalu, wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Ogród ten poświęcony jest ochronie i badaniom roślin hiperakumulujących, czyli gatunków znanych ze swojej niezwykłej zdolności do absorbowania i koncentrowania niklu z gleby. Prezentuje 12 rzadkich gatunków roślin gromadzących nikiel, w tym różne odmiany Phyllanthus i Glochidion, a także gatunki Rinorea. Jednym z przykładów jest Rinorea niccolifera, która może gromadzić ponad 18 000 µg/g niklu w tkankach liści, co czyni ją „hipernikloforem”. Sabah, posiadający jedne z największych na świecie obszarów skał ultramaficznych, stał się globalnym centrum występowania roślin hiperakumulujących nikiel, z co najmniej 25 odkrytymi gatunkami.
Oficjalnie utworzony jako arboretum w 2014 roku, ogród pełni kluczowe funkcje w badaniach naukowych, ochronie przyrody, edukacji i promowaniu doceniania różnorodności botanicznej. Jedna z prezentowanych roślin, Xylosma luzonensis, ceniona jest za potencjał w kształtowaniu krajobrazu i kontroli erozji gleby, szczególnie w środowiskach gleb ultramaficznych. Choć gatunek ten nie jest jeszcze klasyfikowany jako zagrożony, podejmowane są działania ochronne.
Obecność niklu w roślinach została niedawno zademonstrowana podczas Borneo Flora Festival w Labuan, gdzie Królowa Malezji Raja Zarith Sofiah mogła zaobserwować ten proces. Używając specjalnego papierka, liście Xylosma luzonensis zmieniały kolor na różowy, wizualnie potwierdzając zawartość niklu. Inicjatywa ta podkreśla zaangażowanie ogrodu w edukację publiczną i podnoszenie świadomości na temat tych niezwykłych okazów botanicznych.
Fitoremediacja, czyli wykorzystanie roślin do usuwania metali ciężkich z zanieczyszczonych terenów, oraz fitomining, czyli pozyskiwanie metali z gleb bogatych w te pierwiastki, to obszary, w których hiperakumulatory odgrywają kluczową rolę. Park Kinabalu, będący światowym dziedzictwem UNESCO, sam w sobie jest ostoją bioróżnorodności, gromadząc około 5000-6000 gatunków roślin wyższych i stanowiąc dom dla większości ssaków i ptaków Borneo. Otwarcie Ogrodu Botanicznego Niklu stanowi znaczący krok w kierunku zrozumienia i wykorzystania unikalnych zdolności roślin do zarządzania zasobami naturalnymi i przywracania równowagi ekosystemom.