Wielka Dolina Ryftowa we wschodniej Afryce jest świadkiem spektakularnego, choć powolnego, procesu geologicznego, który w ciągu milionów lat doprowadzi do powstania nowego oceanu. Ten rozległy system ryftowy, rozciągający się od Morza Czerwonego po Mozambik, jest świadectwem aktywnej tektoniki płyt, która stopniowo przekształca kontynent. U podstaw tego zjawiska leży rozchodzenie się dwóch głównych płyt tektonicznych: płyty somalijskiej i płyty nubijskiej. Płyty te oddalają się od siebie w tempie do 2,5 centymetra rocznie, co jest znaczącym ruchem w skali geologicznej.
Niedawne badania naukowe, opublikowane w czasopiśmie Nature Geoscience, ujawniły istnienie pulsującego, rytmicznego wypiętrzenia materiału płaszcza Ziemi pod regionem Afar w Etiopii. Zjawisko to, określane jako "geologiczne bicie serca", jest kluczowym motorem napędowym kontynentalnego rozłamu. Badania, prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Southampton, wykorzystujące analizę ponad 130 próbek skał wulkanicznych oraz zaawansowane modelowanie statystyczne, wykazały, że materiał płaszcza pod Afarem nie jest jednolity ani stacjonarny. "Pulsowanie" to, charakteryzujące się odrębnymi sygnaturami chemicznymi, zachowuje się inaczej w zależności od grubości i prędkości rozchodzenia się płyt tektonicznych nad nim.
Te pulsujące strumienie częściowo stopionego płaszcza są kierowane przez rozchodzące się płyty, co ma istotne implikacje dla zrozumienia interakcji między wnętrzem Ziemi a jej powierzchnią. Przewiduje się, że ten proces doprowadzi do powstania nowego oceanu w ciągu jednego do dziesięciu milionów lat. Chociaż pełne uformowanie oceanu jest wydarzeniem na skalę geologiczną, kraje znajdujące się w strefie aktywnej tektoniki już teraz doświadczają znaczących zmian.
Na przykład, kraje śródlądowe, takie jak Etiopia, mogą zyskać dostęp do wybrzeża, co otworzy nowe możliwości handlowe i gospodarcze. Etiopia, obecnie w pełni śródlądowa, może potencjalnie uzyskać dostęp do morza, co radykalnie zmieniłoby jej status handlowy i gospodarczy. Szacuje się, że koszty transportu dla Etiopii są o 50% wyższe niż dla krajów nadbrzeżnych, co pochłania prawie 3 miliardy USD rocznie. Jednakże, transformacja ta niesie ze sobą również wyzwania, w tym potrzebę adaptacji infrastruktury do nowych warunków geograficznych oraz zarządzania potencjalnymi skutkami środowiskowymi i ekologicznymi. Kluczowa jest współpraca między rządami i społecznościami naukowymi w celu monitorowania tej aktywności tektonicznej i planowania przyszłych działań.
Chociaż narodziny nowego oceanu są odległą perspektywą, ich obecne skutki stanowią fascynujący przykład dynamicznej natury naszej planety i jej nieustannego przekształcania.