Najnowsze badania opublikowane w "Proceedings of the National Academy of Sciences" ujawniają znaczące różnice w sposobie poruszania się psowatych i kotowatych, co ma kluczowe znaczenie dla ochrony przyrody. Analiza danych GPS z ponad 1200 zwierząt z 34 gatunków na całym świecie wykazała, że psowate, takie jak wilki i lisy, poruszają się po utartych, przewidywalnych trasach, podczas gdy kotowate, w tym pumy i lamparty, charakteryzują się bardziej rozproszonymi i chaotycznymi wzorcami ruchu. Ta fundamentalna różnica wynika z odmiennych strategii łowieckich, diet i struktur społecznych tych grup zwierząt. Psowate, często polujące w grupach i będące wszystkożercami, mogą polegać na gonieniu zdobyczy, podczas gdy samotnicze drapieżniki z rodziny kotowatych stosują inne, bardziej subtelne taktyki. Badanie, wykorzystujące modele oparte na fizyce do mapowania tras zwierząt, podkreśla interdyscyplinarne podejście naukowców do zrozumienia ekologii ruchu drapieżników. Odkrycia te rzucają nowe światło na to, jak gatunki te reagują na zmiany w środowisku, w tym na bariery antropogeniczne, takie jak drogi.
Przewidywalne trasy psowatych sprawiają, że są one bardziej narażone na przeszkody stworzone przez człowieka. Drogi i inne linie komunikacyjne stanowią jedno z największych zagrożeń dla łączności ekologicznej, prowadząc do fragmentacji siedlisk i izolacji populacji. Badania wykazały, że nawet drogi o stosunkowo niewielkim natężeniu ruchu (1000 pojazdów na dobę) mogą utrudniać przemieszczanie się zwierząt, a te o większym natężeniu (>10 000 pojazdów na dobę) stają się niemal nieprzekraczalną barierą. Fragmentacja siedlisk negatywnie wpływa na bioróżnorodność, ograniczając dostęp do pożywienia, wody i partnerów do rozrodu, a także zwiększając ryzyko lokalnego wymierania mniejszych populacji. Zmniejszona łączność krajobrazowa i ograniczone ruchy zwierząt mogą prowadzić do wyższej śmiertelności, niższych wskaźników reprodukcji i ostatecznie do zmniejszenia liczebności populacji.
W odpowiedzi na te wyzwania, budowa przejść dla zwierząt, takich jak szerokie górne przejścia nad autostradami, okazała się skutecznym rozwiązaniem. Monitoring wykazał, że dzikie ssaki znacznie chętniej korzystają z tych rozwiązań niż z przejść dolnych. Badania analizujące skuteczność przejść dla zwierząt w Ameryce Północnej, Europie i Australii wykazały, że struktury te są wysoce efektywne w ułatwianiu przemieszczania się dzikich zwierząt przez drogi i autostrady. W niektórych przypadkach, jak w Parku Narodowym Banff w Kanadzie, przejścia dla zwierząt pomogły zredukować liczbę kolizji z dużymi ssakami o ponad 80%. Podobne rozwiązania w Holandii doprowadziły do 96% redukcji liczby zabitych zwierząt na drogach dla niektórych gatunków. Zrozumienie wzorców ruchowych jest kluczowe dla lepszego planowania przestrzennego i minimalizowania konfliktów między człowiekiem a dziką przyrodą.
Technologia GPS odgrywa coraz większą rolę w badaniach nad przemieszczaniem się zwierząt, pozwalając na precyzyjne śledzenie ich tras, prędkości i zachowań. Umożliwia ona monitorowanie zwierząt w czasie rzeczywistym, co pozwala na zbieranie dokładnych danych o ich ruchu, trasach migracji, preferencjach siedliskowych i zagrożeniach. Informacje te pomagają w projektowaniu lepszych strategii ochrony, redukcji konfliktów między ludźmi a dziką przyrodą i zapewnieniu przetrwania gatunków. Analiza tras zwierząt pozwala na identyfikację kluczowych korytarzy ekologicznych, niezbędnych do utrzymania łączności między siedliskami i zapewnienia przepływu genów. Właściwie zaprojektowane przejścia dla zwierząt mogą znacząco zredukować fragmentację środowiska, chroniąc bioróżnorodność i wspierając rozwój lokalnych populacji. Badania te podkreślają znaczenie holistycznego podejścia do ochrony przyrody, uwzględniającego specyfikę zachowań poszczególnych gatunków oraz wpływ działalności człowieka na ich środowisko życia.