W stanie Pará w Brazylii podjęto znaczący krok w kierunku ochrony tych łagodnych olbrzymów, uznając amazońskiego manata (Trichechus inunguis) oraz manata zachodnioindyjskiego (Trichechus manatus) za niematerialne, naturalne dziedzictwo kulturowe. Ta prestiżowa klasyfikacja, umocniona przez Ustawę nr 11.171/2025, podkreśla głębokie znaczenie tych ssaków – nie tylko dla ekosystemu Amazonii, ale także dla kultury i społeczności regionu. Uznanie to otwiera drzwi do priorytetowego traktowania programów ochrony manatów, zapewniając im wsparcie rządowe w postaci inwestycji, partnerstw i umów o współpracy.
Rząd stanowy zobowiązał się do nawiązania współpracy z organizacjami pozarządowymi, uniwersytetami oraz instytucjami krajowymi i międzynarodowymi w celu pozyskania funduszy i wdrożenia skutecznych działań na rzecz ochrony tych zagrożonych gatunków. Renata Emin, prezes Instytutu Bicho D'Água, podkreśliła wagę tej inicjatywy, nazywając ją fundamentalnym wyrazem uznania dla wartości gatunku oraz dla nieustannych wysiłków biologów, weterynarzy, edukatorów i lokalnych społeczności w ochronie fauny Amazonii.
W Soure, na wyspie Marajó, powstaje nowe centrum aklimatyzacyjne dla manatów o powierzchni 500 m², które będzie mogło pomieścić do ośmiu zwierząt. Oczekuje się, że obiekt zostanie otwarty w listopadzie 2025 roku. Projekt ten, wspierany przez Sekretariat Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju (SEMAS), ma na celu usprawnienie działań ratowniczych w regionie, gdzie obserwuje się już oznaki spadku populacji manatów. Niedawne akcje ratownicze, takie jak ocalenie młodego amazońskiego manata w kwietniu 2025 roku w Santa Cruz do Arari, stanowią przykład owocnej współpracy między agencjami rządowymi, organizacjami pozarządowymi a mieszkańcami.
Historycznie, manaty w Amazonii były obiektem intensywnego kłusownictwa, szczególnie w latach 1934-1954, kiedy to szacowano, że zabijano od 4 do 7 tysięcy osobników rocznie, co doprowadziło do drastycznego spadku ich populacji. Pomimo obowiązującego od około 60 lat zakazu polowań, problem kłusownictwa nadal stanowi poważne zagrożenie, podsycane przez trudne warunki, takie jak susze. Aktywiści i organizacje, takie jak Bicho D'Água i IBAMA, odgrywają kluczową rolę w ratowaniu osieroconych cieląt i ich rehabilitacji, dążąc do stopniowej adaptacji zwierząt do środowiska naturalnego. Szacowanie populacji manatów w Amazonii jest niezwykle trudne ze względu na ogromne rozmiary rzek i ciemne wody, co utrudnia monitoring.
Uznanie manatów za dziedzictwo kulturowe jest wyrazem głębszego zrozumienia ich znaczenia, wykraczającego poza sam aspekt biologiczny, obejmując również wymiar społeczny i historyczny, co jest zgodne z globalnymi trendami w ochronie bioróżnorodności i dziedzictwa kulturowego. Działania te odzwierciedlają zaangażowanie stanu Pará w ochronę manatów oraz uznanie ich kluczowej roli w bioróżnorodności i tożsamości kulturowej Amazonii.