Wzór naczyń krwionośnych w oku a długowieczność: Jak siatkówka zdradza wiek biologiczny?

Naukowcy z Uniwersytetu McMaster oraz Instytutu Badań nad Zdrowiem Populacji (PHRI) w Kanadzie odkryli metodę pozwalającą dosłownie zajrzeć w biologiczny wiek człowieka – a wszystko to za sprawą analizy oczu.

To przełomowe badanie, którego wyniki ukazały się w czasopiśmie Science Advances w październiku 2025 roku, dowiodło, że mikroskopijne naczynia krwionośne znajdujące się w naszej siatkówce odzwierciedlają proces starzenia się organizmu. Co więcej, mogą one pomóc w przewidywaniu ryzyka chorób serca oraz ogólnej długości życia.

Aby dojść do tych wniosków, badacze poddali analizie ponad 30 000 obrazów oczu, pochodzących z największych międzynarodowych baz danych, takich jak UK Biobank oraz Canadian Longitudinal Study on Aging (CLSA).

Kluczowym elementem pomiaru była tak zwana wymiarowość fraktalna – wskaźnik określający, jak bardzo rozgałęziony i „skomplikowany” jest wzór sieci naczyń krwionośnych w siatkówce.

Ustalono, że im prostsza i uboższa jest ta sieć naczyniowa, tym większe jest ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i mniejsza szansa na osiągnięcie długowieczności.

W istocie, oko jawi się jako zwierciadło całego układu naczyniowego organizmu – stając się swoistą „mapą czasu”, która pozwala ocenić, jak harmonijnie funkcjonuje nasz wewnętrzny świat.

Badacze zidentyfikowali dwa kluczowe biomarkery powiązane z tym „siatkówkowym podpisem starzenia się”:

• MMP-12 (metaloproteinaza macierzy-12) – enzym, który niszczy elastynę i bierze udział w procesach zapalnych naczyń;

Oba te czynniki są ściśle związane z przewlekłym stanem zapalnym oraz „zużyciem” układu naczyniowego. Wzrost ich aktywności prowadzi do utraty elastyczności naczyń, co jest widoczne nawet w strukturach oka.

Dotychczas ocena biologicznego starzenia wymagała skomplikowanych badań krwi lub testów genetycznych. Teraz naukowcy sugerują, że wystarczy spojrzeć w oczy. Skanowanie siatkówki – metoda nieinwazyjna, bezbolesna i szybka – może stać się nowym narzędziem do wczesnego wykrywania ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i schorzeń związanych z wiekiem.

„Oczy są nie tylko zwierciadłem duszy, ale i oknem na zdrowie ciała” – podsumowują autorzy publikacji.

Dane te potwierdzają starożytną intuicję, że w człowieku wszystko jest ze sobą powiązane. Oczy odzwierciedlają nie tylko wewnętrzne światło, ale także nasz styl życia, dbałość o siebie oraz równowagę emocjonalną i fizyczną.

Każdy świadomy nawyk – spacer, głębokie oddychanie, ciepły posiłek, życzliwe słowa – wpływa na stan naczyń, serca, oddechu, a nawet na to, co można odczytać z naszych oczu.

Współczesna nauka coraz częściej potwierdza to, co tradycje wiedziały intuicyjnie: zdrowie i długowieczność są odbiciem wewnętrznej równowagi. Kiedy w naszym życiu pojawia się więcej spokoju, miłości i światła, nawet naczynia w naszych oczach „rysują” inne, zdrowsze wzory.