Hiszpania zmaga się ze znaczącym starzeniem się społeczeństwa. Prognozuje się, że do 2025 roku 20,9% populacji przekroczy 65. rok życia, a do 2050 roku odsetek ten może sięgnąć 30%. W połączeniu ze spadkiem wskaźnika urodzeń, może to prowadzić do wzrostu liczby przypadków pogorszenia funkcji poznawczych i demencji. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że liczba diagnoz choroby Alzheimera podwoi się przed 2050 rokiem.
Najnowsze badania opublikowane w "Scientific Reports" sugerują, że życie z psami lub kotami może wspomagać utrzymanie pewnych funkcji poznawczych w starszym wieku. Analiza danych ponad 7900 osób w wieku powyżej 50 lat, prowadzona przez 18 lat, wykazała, że posiadanie zwierzęcia wiąże się z wolniejszym spadkiem zdolności poznawczych, takich jak pamięć i płynność werbalna. Właściciele psów doświadczyli mniejszej utraty pamięci natychmiastowej i odroczonej, podczas gdy właściciele kotów wykazywali lepszą płynność werbalną. Efekt ten był widoczny nawet przy niższym początkowym poziomie funkcji poznawczych, co potwierdza hipotezę, że częsta i emocjonalnie znacząca interakcja ze zwierzętami może aktywnie wspierać te funkcje. Jak podkreśla główny autor badania, kluczowa jest jakość interakcji.
"Wszystko wskazuje na to, że częsta i emocjonalnie znacząca interakcja z psami i kotami zapewnia stałą stymulację poznawczą" – wyjaśnia. W przeciwieństwie do zwierząt, z którymi kontakt jest mniej intensywny, jak ryby czy ptaki, opieka nad psami i kotami może pośrednio wzmacniać kluczowe obwody mózgowe. Badania naukowe potwierdzają, że posiadanie zwierząt domowych może zmniejszyć wiek biologiczny mózgu nawet o 15 lat. Właściciele psów wykazują lepszą sprawność fizyczną, podczas gdy posiadacze kotów i psów generalnie lepiej radzą sobie z funkcjami poznawczymi. Co więcej, posiadanie więcej niż jednego zwierzęcia domowego przynosi większe korzyści dla zdrowia mózgu u starszych osób w porównaniu do posiadania mniejszej liczby zwierząt lub ich braku.
Poprzednie badania wskazywały, że kontakt ze zwierzętami może zwiększać aktywność w korze przedczołowej, obszarze odpowiedzialnym za uwagę, podejmowanie decyzji i regulację emocji. Poza bezpośrednimi efektami neurobiologicznymi, wzmocnienie więzi społecznych może odgrywać kluczową rolę. Właściciele psów częściej wychodzą z domu i nawiązują kontakty z innymi ludźmi, co może łagodzić skutki izolacji społecznej, która przyspiesza procesy otępienia. Dla właścicieli kotów, stała obecność zwierzęcia może stanowić substytut wzbogaconego środowiska społecznego, szczególnie dla osób starszych z ograniczonymi sieciami społecznymi. Badania pokazują, że właściciele zwierząt domowych są bardziej aktywni fizycznie, mają mniejsze ryzyko chorób serca i częściej wchodzą w interakcje społeczne z innymi dzięki swoim pupilom, co przekłada się na mniejsze poczucie samotności i stresu.
Wyniki te mają istotne implikacje dla radzenia sobie z globalnym problemem starzenia się społeczeństwa i rosnącą liczbą przypadków demencji. Niektórzy eksperci sugerują, że dane te mogą stanowić podstawę do tworzenia polityk publicznych ułatwiających odpowiedzialne posiadanie zwierząt domowych przez osoby starsze, takich jak łatwiejszy dostęp do ubezpieczeń weterynaryjnych czy mieszkań przyjaznych zwierzętom.