Badania przeprowadzone przez naukowców z University of Manchester, we współpracy z Chester Zoo, wykazały istnienie subtelnych wzorców w ptasich wokalizacjach, które wykazują podobieństwo do fundamentalnych zasad ludzkiego języka. Analiza sugeruje, że ptaki częściej wykorzystują krótsze dźwięki, co jest zgodne z Prawem Zipfa o Skracaniu (ZLA). Zasada ta, obserwowana w ludzkiej komunikacji, głosi, że częściej używane słowa lub dźwięki są zazwyczaj krótsze, podczas gdy te rzadziej używane są dłuższe, co zwiększa efektywność komunikacji.
Wyniki badań, opublikowane w czasopiśmie PLOS Computational Biology 13 sierpnia 2025 roku, wskazują na ogólną tendencję ptaków do preferowania krótszych dźwięków. Zespół badawczy opracował nową metodę analizy ptasich śpiewów z 11 populacji 7 gatunków, wykorzystując pakiet R o nazwie ZLAvian. Mimo ogólnej tendencji, tylko jedna z jedenastu badanych populacji wykazała silne dowody przestrzegania wzorca ZLA.
Zjawisko to nie jest całkowicie nowe. Ponad trzy dekady temu Jack P. Hailman zaobserwował, że czyżyki czarnogłowe częściej produkują krótkie sekwencje dźwięków niż dłuższe, choć nie ściśle zgodnie z ZLA. Badania z 2013 roku nie wykazały dowodów na ZLA u kruków pospolitych, natomiast badanie z 2020 roku dotyczące afrykańskich pingwinów potwierdziło częstsze występowanie krótszych dźwięków.
W przeciwieństwie do ludzi, którzy mogą skracać słowa (np. „telewizja” do „TV”) bez zmiany znaczenia, nawet niewielkie zmiany w ptasich dźwiękach mogą istotnie wpłynąć na ich przekaz. Na przykład, u niektórych gatunków samice oceniają jakość samców na podstawie określonych wysokości dźwięku, a trudniejsze do wyprodukowania nuty często sygnalizują lepszy stan fizyczny. Zmiana tych nut może prowadzić do błędnej interpretacji i wpłynąć na dobór partnera, co może tłumaczyć niespójność zasady ZLA w ptasich śpiewach.
Prawo Zipfa wywodzi się z Prawa Najmniejszego Wysiłku, które opisuje biologiczną tendencję do efektywności. U ludzi ZLA stosuje się zarówno do języka mówionego, jak i pisanego. Dowody na jego występowanie w świecie zwierząt, w tym u naczelnych, delfinów, nietoperzy i góralków, pozostają jednak ograniczone. Pytanie, czy ptaki rzeczywiście przestrzegają ZLA, pozostaje otwarte. Badanie wykazało słabe wzorce w niektórych populacjach, ale nie były one tak spójne, jak w języku ludzkim.
Przyszłe badania z większymi zbiorami danych i szerszym próbkowaniem są kluczowe dla określenia, czy to prawo językowe ma zastosowanie do komunikacji ptaków. Jak podsumowali badacze, „Jeśli ZLA występuje u ptaków, wzorce są znacznie słabsze i mniej stabilne niż w języku ludzkim”. Badania nad złożonością komunikacji u ptaków, takie jak te dotyczące śpiewów ptaków rajskich, sugerują, że złożoność dźwięku i zachowania są ze sobą skorelowane, a ewolucja sygnałów może być napędzana przez dobór płciowy, gdzie złożoność śpiewu jest wskaźnikiem jakości samca.