Warschau – Op 25 augustus 2025 heeft de Poolse president Karol Nawrocki een wet verworpen die de financiële steun aan Oekraïense vluchtelingen zou verlengen. President Nawrocki gaf aan dat kinderbijslag voor Oekraïners in Polen afhankelijk moet zijn van werk. Hij uitte ook zijn ongenoegen over de huidige gezondheidszorgvoorzieningen voor vluchtelingen, die volgens hem strenger zijn voor Poolse burgers.
Deze beslissing, kort na de Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne, plaatst de regering van premier Donald Tusk voor een politieke uitdaging en roept vragen op over de Poolse steun aan Oekraïne en het vluchtelingenbeleid. De huidige regels voor de ondersteuning van Oekraïense vluchtelingen lopen eind september 2025 af. President Nawrocki heeft als tegenvoorstel wetgeving ingediend die gericht is op de reorganisatie van sociale uitkeringen en gezondheidszorg, het aanscherpen van naturalisatievereisten en het verhogen van straffen voor illegale grensoverschrijdingen. Dit zet de regering van premier Donald Tusk onder druk om alternatieve oplossingen te vinden voor de vluchtelingenondersteuning.
De economische impact van Oekraïense vluchtelingen op Polen is aanzienlijk. Studies tonen aan dat vluchtelingen tussen 2022 en 2024 hebben bijgedragen aan een jaarlijkse toename van 0,5% tot 2,7% van het Poolse BBP. In 2024 zou deze bijdrage 2,7% van het BBP hebben bedragen, wat neerkomt op 98,7 miljard zloty (ongeveer 23,1 miljard euro). Tussen de 225.000 en 350.000 Oekraïense vluchtelingen werken in Polen, en hun belastingen en sociale bijdragen compenseren de kosten van de hulp die zij ontvangen. Een rapport van Deloitte en UNHCR stelt dat de aanwezigheid van Oekraïense vluchtelingen de Poolse economie niet heeft geschaad, maar juist heeft gestimuleerd, met lage werkloosheidscijfers en snelle loonstijgingen.
De beslissing van president Nawrocki heeft ook geleid tot bezorgdheid over de financiering van Starlink-internetdiensten voor Oekraïne. Polen financiert sinds het begin van de Russische invasie deze diensten, die cruciaal zijn voor de communicatie van Oekraïense troepen. Vicepremier Krzysztof Gawkowski waarschuwde dat het veto de juridische basis voor deze financiering zou kunnen ondermijnen, wat een geschenk zou zijn voor het Russische leger. Hoewel er later claims waren dat de toegang niet zou worden afgesneden, blijft de onzekerheid bestaan.
Het veto van president Nawrocki is ook gekoppeld aan zijn bredere politieke agenda, die historische kwesties met betrekking tot Oekraïens nationalisme omvat. Zijn voorgestelde wetgeving omvat het verbieden van de 'Banderisme-ideologie', een verwijzing naar de controversiële Oekraïense nationalistische figuur Stepan Bandera. Dit voegt een laag van historische en etnische spanning toe aan de Poolse-Oekraïense betrekkingen. De situatie weerspiegelt diepe politieke verdeeldheid in Polen en roept serieuze vragen op over de toekomstige aanpak van het land op het gebied van vluchtelingenbeleid en strategische allianties in de regio.