Wetenschappers hebben met de MeerKAT-radiotelescoop in Zuid-Afrika baanbrekend onderzoek gedaan naar het vroege universum. Een internationaal team, waaronder onderzoekers uit Iran, heeft met deze faciliteit massieve sterrenstelsels ontdekt die 10 tot 11 miljard jaar geleden bestonden. Deze ontdekking, gepubliceerd in The Astrophysical Journal, maakt gebruik van radio-emissies die voorheen niet gedetecteerd konden worden en biedt nieuwe inzichten in de vorming en evolutie van sterrenstelsels.
De MeerKAT-telescoop, een voorloper van de Square Kilometre Array (SKA), stelt wetenschappers in staat om radiosignalen van verre sterrenstelsels te bestuderen. Radiogolven worden niet belemmerd door kosmisch stof, waardoor ze een duidelijker beeld geven van processen in het vroege universum. De waargenomen sterrenstelsels vertoonden een opmerkelijk hoge stervormingssnelheid, wat suggereert dat ze al vroeg in de kosmische geschiedenis actief nieuwe sterren vormden. Dit onderzoek, geleid door de Universiteit van Oxford en het Institute for Research in Fundamental Sciences (IPM) in Iran, heeft aangetoond dat de radio-emissies van deze vroege sterrenstelsels variëren met hun stervormingssnelheid. Professor Fatemeh Tabatabaei van IPM benadrukte dat deze bevindingen voortbouwen op eerdere waarnemingen van nabije sterrenstelsels, waarbij radio-emissies tussen 1 en 10 GHz krachtige indicatoren bleken te zijn van stervormingssnelheden.
De ontdekking van deze massieve sterrenstelsels in het vroege universum daagt bestaande kosmologische modellen uit. Wetenschappers geloofden voorheen dat sterrenstelsels zich geleidelijk vormden binnen grote halo's van donkere materie. De nieuwe gegevens suggereren echter dat deze vroege sterrenstelsels efficiëntere 'sterrenbouwers' waren en hun gas sneller omzetten in sterren, wat leidt tot een snellere groei dan eerder werd aangenomen. Dr. Ivo Labbé van de Swinburne University of Technology vergeleek dit met het vinden van een 'peuter' die al het gewicht van een volwassene heeft. De MeerKAT-telescoop, met 64 antennes in de Noord-Kaap van Zuid-Afrika, is een essentieel instrument voor dit soort onderzoek en een voorloper van de SKA.