Portugal bevindt zich te midden van een ongekende bosbrandencrisis deze zomer. De vlammen hebben al meer dan 216.000 hectare land verwoest, een cijfer dat de omvang van de schade in dezelfde periode van 2024 ruimschoots verdubbelt en wijst op een alarmerende toename van de brandactiviteit.
Deze verwoestende branden hebben tot nu toe het leven geëist van ten minste drie personen. Voormalig burgemeester Carlos Damaso kwam om het leven tijdens het bestrijden van een brand in zijn parochie, en de brandweerman Daniel Bernardo Agrelo overleed tragisch bij een verkeersongeval op weg naar een brandhaard. Momenteel zijn ongeveer 2.600 brandweerlieden, ondersteund door 20 vliegtuigen, actief betrokken bij de bestrijding van de wijdverspreide branden.
De Europese Unie heeft haar Burgerbeschermingsmechanisme geactiveerd, wat de inzet van luchtmiddelen uit Zweden en Marokko heeft gefaciliteerd om de nationale inspanningen te versterken. De situatie is bijzonder ernstig, aangezien op 17 augustus alleen al meer dan 170.000 hectare was verwoest, wat een stijging van 17 keer vergeleken met vorig jaar betekent. De branden hebben niet alleen bosgebieden getroffen, maar ook landbouwgrond en veehouderijen zijn verwoest.
De oorzaken van de branden worden deels toegeschreven aan brandstichting, waarbij de Portugese politie aanzienlijke inspanningen levert om verdachten te arresteren. In 2025 zijn er 54 brandstichters gearresteerd door de PJ en 41 door de GNR, een toename ten opzichte van 2024. Experts wijzen ook op de natuurlijke kenmerken van Portugal, zoals de bergachtige gebieden, in combinatie met de vele ontstekingen en de hoge temperaturen, als factoren die bijdragen aan dit scenario.
De Europese Commissie meldt dat er dit jaar al 439.568 hectare in Europa is verbrand, meer dan het dubbele van het 19-jarige gemiddelde. Portugal is het land met het hoogste percentage verbrande grond binnen de Europese Unie, met 2,35% van het Portugese grondgebied dat in 2025 is verbrand. De impact van de Portugese branden reikt verder dan de landsgrenzen; rook van de branden in Spanje en Portugal heeft geleid tot heiige omstandigheden in het Verenigd Koninkrijk, wat de weersomstandigheden daar beïnvloedt.
De Portugese overheid heeft kritiek ontvangen op de aanpak van de branden, waarbij de minister van Binnenlandse Zaken is opgeroepen om af te treden vanwege een gebrek aan organisatie. De EU heeft haar Burgerbeschermingsmechanisme 16 keer geactiveerd dit seizoen, wat het totaal van 2024 evenaart, en middelen uit diverse lidstaten ingezet om de branden te bestrijden. De situatie benadrukt de noodzaak van internationale samenwerking en een proactieve aanpak voor bosbrandbeheer en preventie, zoals het Portugese 'Plano Floresta 2050'.