De Gouden Troon van Cattelan: 'Amerika' geveild voor Cryptovaluta

De kunstwereld kijkt reikhalzend uit naar de veiling van Maurizio Cattelans beruchte sculptuur, treffend getiteld ‘Amerika’. Sotheby’s heeft de verkoop aangekondigd van dit unieke object: een volledig functionerend toilet, gegoten uit massief 18-karaats goud. Cattelan, een meester in de provocatie, blijft met dit werk de dunne lijn tussen hoogwaardige kunst en een alledaags consumptiegoed verkennen. De veiling staat gepland voor 18 november 2025. Het kunstwerk, dat in 2016 werd voltooid, heeft een aanzienlijk gewicht van ongeveer 101,2 kilogram. De startprijs is niet vast, maar is gekoppeld aan de actuele marktwaarde van het edelmetaal, wat ten tijde van de aankondiging neerkwam op een geschatte 10 miljoen dollar. Een opvallend detail dat de moderne definitie van waarde benadrukt, is de acceptatie van cryptovaluta als betaalmiddel door Sotheby's. Dit illustreert de intrigerende kruising tussen traditionele, materiële luxe en de vluchtige wereld van digitale activa.

‘Amerika’ heeft een rijke geschiedenis van interactie met het publiek, wat bijdraagt aan zijn legendarische status. Ooit stond het tentoongesteld in een van de publieke toiletten van het Guggenheim Museum in New York. Hier stonden meer dan 100.000 mensen in de rij om het kunstwerk daadwerkelijk te gebruiken voor zijn beoogde, zij het luxueuze, doel. Deze daad van ‘democratische decadentie’ – waarbij iedereen de kans kreeg om een symbool van excessieve rijkdom aan te raken – fungeerde als een krachtige katalysator voor reflectie over de aard van consumptie en overvloed. Het werk kreeg nog meer bekendheid in 2019, toen het op spectaculaire wijze werd gestolen uit Blenheim Palace in Oxfordshire, Engeland. Het stond daar tentoongesteld in een ruimte die ooit toebehoorde aan de illustere staatsman Winston Churchill.

De diefstal, die door Cattelan zelf werd vergeleken met het plot van een kraakfilm, had verstrekkende gevolgen. Het zorgde ervoor dat er slechts één exemplaar van de sculptuur op de markt overbleef, aangezien de gestolen versie nooit is teruggevonden. In 2025 werden drie mannen veroordeeld voor de diefstal. Het onderzoeksteam vermoedt sterk dat de daders het goud hebben omgesmolten en verkocht. Dit incident, dat naast de diefstal ook structurele schade aan het historische paleis veroorzaakte, heeft de mythe rond het kunstwerk alleen maar versterkt. Hoewel de kunstenaar de interpretatie vaak aan de toeschouwer overlaat, wordt ‘Amerika’ algemeen beschouwd als een bijtend commentaar op de uitwassen van rijkdom en ongelijkheid.

De aanstaande veiling, die zal plaatsvinden in het nieuwe Breyer-gebouw van Sotheby's, markeert een volgende fase in de discussie over de inherente en conceptuele waarde van kunst. Cattelan heeft eerder de grenzen van conceptuele kunst opgezocht met zijn banaan ‘Comedian’, die in 2024 voor 6,2 miljoen dollar werd verkocht. Dat werk draaide volledig om de waarde van het idee. ‘Amerika’ daarentegen, vertegenwoordigt de absolute tegenpool: het is een object dat door zijn pure materiaalwaarde – 101,2 kilogram goud – een immense intrinsieke waarde bezit. Deze gouden troon is in wezen een scherpe spiegel die de tegenstrijdigheden van onze huidige maatschappij reflecteert. Het toont hoe materiële overdaad en digitale speculatie samen de nieuwe economische en artistieke paradigma’s bepalen. De verkoop op 18 november 2025 belooft dan ook een markeringspunt te worden in de geschiedenis van de hedendaagse kunstmarkt.