De Dolomieten, gelegen in het noordoosten van Italië, zijn meer dan alleen een spectaculair berglandschap; het is een regio met een rijke culturele en taalkundige diversiteit. De term 'Dolomitisch' dekt de lading niet volledig, aangezien de regio bewoond wordt door verschillende gemeenschappen met unieke tradities en talen, voornamelijk Italiaans, Duits en het oude Reto-Romaanse Ladinisch.
Het Ladinisch, gesproken door ongeveer 30.000 mensen in valleien zoals Val Badia en Val Gardena, vindt zijn oorsprong in het Vulgaire Latijn en heeft Keltische invloeden. Het wordt beschouwd als een Reto-Romaanse taal, nauw verwant aan het Reto-Romaans in Zwitserland en het Friulisch in Noordoost-Italië. Ladinisch geniet een officiële status in Zuid-Tirol en wordt er ook onderwezen op scholen.
Duits is wijdverbreid in de noordelijke gebieden, met name Zuid-Tirol, wat de sterke historische en culturele banden met Oostenrijk weerspiegelt. Het Italiaans is dominant in de zuidelijke delen, waar de bevolking zich sterk verbonden voelt met de Italiaanse cultuur. Deze culturele mix is een direct gevolg van de geschiedenis van de regio, die tot na de Eerste Wereldoorlog deel uitmaakte van Oostenrijk voordat het aan Italië werd toegewezen.
Lokale loyaliteiten gaan vaak dieper dan een algemene 'Dolomitische' identiteit. Veel bewoners voelen een sterkere band met hun specifieke vallei, dorp of taalgroep, zoals Ladiniërs of Zuid-Tiroolers. Het respecteren van deze specifieke identiteiten, of het nu Ladinisch, Zuid-Tirools of een specifieke vallei-identiteit betreft, verrijkt de reiservaring aanzienlijk. Het begrijpen en waarderen van de diverse culturele en taalkundige identiteiten van de inwoners van de Dolomieten is essentieel om het unieke erfgoed van de regio ten volle te kunnen waarderen.
Deze genuanceerde benadering bevordert een diepere verbinding met zowel het land als de mensen, en draagt bij aan een duurzaam toerisme dat de culturele rijkdom beschermt.