De Montessori-methode, die bekend staat om het bevorderen van vrijheid en ontwikkeling, vindt nu ook toepassing in de hondentraining. Deze aanpak sluit aan bij recente wetgeving die dieren erkent als gevoelige wezens en geweldloze trainingsmethoden promoot. Juan Carlos Castilla, een canine trainer, benadrukt dat deze methode de focus verlegt van louter gehoorzaamheid naar het begrijpen van honden als emotionele wezens met unieke persoonlijkheden. Het doel is het stimuleren van de autonomie en het welzijn van de hond binnen een respectvolle omgeving.
In plaats van enkel basiscommando's aan te leren, helpt de Montessori-geïnspireerde training honden bij het beheersen van emoties en het ontwikkelen van natuurlijke vaardigheden. Gehoorzaamheid wordt bereikt door spel en motivatie, waarbij straf wordt vermeden om een harmonieuzere relatie te bevorderen. Deze aanpak bouwt vertrouwen op en versterkt de band tussen eigenaars en hun honden. Het kan ook probleemgedrag verminderen dat voortkomt uit verveling of angst, en stimuleert cognitieve functies, zelfs bij oudere honden. De betrokkenheid van de eigenaar is cruciaal, wat vereist dat zij de communicatie van hun hond observeren en begrijpen. Dit sluit aan bij de bredere erkenning van dieren als gevoelige wezens in de wetgeving. België erkende dieren in 2020 als wezens met gevoel in het Burgerlijk Wetboek, een stap die ook in andere Europese landen zoals Frankrijk en Nederland al eerder is gezet. Recente regelgevingen, zoals de verplichting tot chippen en registreren van honden, en de vroege sterilisatie van katten om populatiegroei en verwaarlozing tegen te gaan, onderstrepen de groeiende aandacht voor dierenwelzijn. In Nederland geldt sinds 2013 een chip- en registratieplicht voor honden, met aanvullende regels sinds 2021 om illegale hondenhandel tegen te gaan. In België geldt sinds 2014 een verplichting tot chippen en registreren voor honden, en sinds 2018 een sterilisatieplicht voor katten vóór de leeftijd van vijf maanden. Deze educatieve vooruitgang en regelgevingen streven ernaar de levenskwaliteit van huisdieren te verbeteren en meer verantwoordelijke en respectvolle relaties tussen dieren en hun eigenaren te bevorderen. De Montessori-methode draagt hieraan bij door een benadering te bieden die gericht is op de natuurlijke ontwikkeling en het emotionele welzijn van de hond, wat leidt tot een diepere en meer betekenisvolle band.