Türkiye'nin Gökçeada adasında yapılan arkeolojik kazılarda, yaklaşık 8.800 yıl öncesine ait bir Neolitik tarım yerleşmesinin mimari kalıntıları ortaya çıkarıldı. Bu keşif, Ege Denizi'ndeki ilk çiftçi topluluklarının yaşamına dair önemli bilgiler sunuyor ve Libounia'yı, Girit'teki Knossos ile birlikte bölgenin en eski ve önemli Neolitik yerleşimlerinden biri olarak konumlandırıyor.
Profesör Dr. Burçin Erdoğu başkanlığındaki kazı ekibi, bu yılki çalışmalarda özellikle erken tabakalara odaklanarak beş adet konut yapısı buldu. Bu yapılar, yuvarlak planlı, zemini çukur ve 'saz örgü' tekniğiyle inşa edilmiş olup, Ege Adaları'nda daha önce hiç rastlanmamış bir mimari tarzı sergiliyor. Bu bulgular, ilk çiftçi topluluklarının evlerini nasıl inşa ettikleri ve yerleşimlerini nasıl düzenledikleri konusundaki spekülasyonları somut kanıtlara dönüştürüyor.
Daha önce Ege'deki en eski tarım yerleşimi olarak kabul edilen Knossos'un yanında, Gökçeada'daki Uğurlu-Zeytinlik höyüğünde bulunan bu yeni site, çiftçiliğin ve yerleşik yaşamın Ege'deki yayılımının sadece Girit ile sınırlı olmadığını, aynı zamanda kuzey Ege'yi de kapsadığını gösteriyor. Bu durum, Uğurlu-Zeytinlik'i, Anadolu ile Ege adalarını birbirine bağlayan Neolitik kültürün bir diğer temel taşı olarak öne çıkarıyor.
Bu keşifler, tarım ve hayvancılığın yanı sıra erken çanak çömlek yapımı, metalurji ve anıtsal mimarinin de bu dönemde ortaya çıktığını gösteriyor. Ayrıca, ilk şehircilik anlayışının da bu yerleşimde başladığına işaret ediyor. Gökçeada'daki bu kazılar, Ege Adaları'nın tarih öncesi dönemlerine ışık tutması açısından büyük önem taşıyor.
Anadolu ve Balkanlar'dan gelen seramik ve kemik buluntuları, bu erken çiftçi topluluklarının yaklaşık dokuz bin yıl önce uzak bölgelerle ticaret ağları kurduğunu da kanıtlıyor. Libounia, bu buluntularla birlikte Neolitik Çağ boyunca Ege'de bir inovasyon ve etkileşim merkezi olarak öne çıkıyor.
Bu yeni bulgular, Ege'deki tarımsal gelişimin, mimarinin ve toplumsal karmaşıklığın yayılımına dair anlayışımızı yeniden şekillendiriyor. Gökçeada'daki Uğurlu-Zeytinlik yerleşimi, insanlık tarihinin bu erken dönemlerine dair daha derinlemesine bilgiler sunması beklenen en önemli arkeolojik alanlardan biri olarak kabul ediliyor.