Rada Języka Polskiego Ogłasza Zmiany Ortograficzne Obowiązujące Od 1 Stycznia 2026

Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk ogłosiła istotne modyfikacje zasad ortografii języka polskiego, które mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Komunikat Rady z 10 maja 2024 roku wskazuje, że celem tych jedenastu zmian jest uproszczenie i ujednolicenie reguł pisowni, co ma zminimalizować błędy językowe i ułatwić stosowanie poprawnej formy pisanej.

Jedna z kluczowych zmian dotyczy kapitalizacji demonimów, czyli nazw mieszkańców miast, dzielnic, osiedli lub wsi. Zgodnie z nowymi wytycznymi, formy takie jak 'warszawianin' będą musiały być pisane wielką literą na początku, stając się 'Warszawianin'. Wprowadza się również ujednolicenie zapisu nazw firm, marek produktów przemysłowych oraz pojedynczych egzemplarzy tych produktów, które będą konsekwentnie rozpoczynać się wielką literą, na przykład 'Ford' w odniesieniu do konkretnego pojazdu.

Istotna modyfikacja obejmuje również partykuły warunkowe – '-bym', '-byś', '-by', '-byśmy', oraz '-byście' – które od 2026 roku będą pisane oddzielnie od spójnika je poprzedzającego, co zmieni konstrukcje dotychczas zapisywane łącznie. W opozycji do tego, partykuła negatywna 'nie-' z imiesłowami odmienionymi będzie pisana wyłącznie łącznie, eliminując wcześniejsze wyjątki dotyczące rozdzielnej pisowni w określonych kontekstach.

Ponadto, przymiotniki pochodzące od nazw osobowych, zakończone na '-owski', jak 'dramat szekspirowski', będą obowiązkowo zapisywane małą literą. Jednocześnie dopuszczalne będą dwie formy zapisu dla przymiotników tworzonych od imion lub nazwisk zakończonych na '-owy', '-in(-yn)', '-ów', a także dla nieoficjalnych nazw etnicznych.

W odpowiedzi na potencjalne trudności adaptacyjne, Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE) z siedzibą w Warszawie ustanowiła okres przejściowy. W przypadku egzaminów zewnętrznych przeprowadzanych między rokiem 2026 a 2030, w tym egzaminu ósmoklasisty i Matury, akceptowane będą zarówno stare, jak i nowe zasady ortograficzne. Pełne i wyłączne stosowanie zrewidowanej ortografii w kontekście oceniania oficjalnego nastąpi dopiero od 2031 roku.

Rada Języka Polskiego podkreśla, że jej uprawnienia do kodyfikacji zasad ortograficznych są umocowane w artykule 31 ustęp 1 Ustawy o języku polskim z dnia 7 października 1999 roku, co potwierdza jej kompetencje w tej dziedzinie.