Albania đang tích cực ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) như một công cụ chiến lược nhằm tinh giản các nỗ lực gia nhập Liên minh Châu Âu (EU) và tăng cường cuộc chiến chống tham nhũng. Thủ tướng Edi Rama đã bày tỏ quan điểm rằng chính phủ nên được quản lý hoàn toàn bởi AI để loại bỏ sự kém hiệu quả và ảnh hưởng chính trị. Trong một động thái mang tính bước ngoặt, Albania đã hợp tác với Mira Murati, Giám đốc Công nghệ của OpenAI và là người gốc Albania, để đẩy nhanh quá trình nội luật hóa các quy định của EU liên quan đến các quy trình tự động hóa và phân tích dữ liệu. Mục tiêu đầy tham vọng là hoàn thành việc điều chỉnh luật pháp vào năm 2027, nhanh hơn năm năm so với tiến trình của Croatia.
AI đang được triển khai trong nhiều lĩnh vực tại Albania. Ngoài việc hỗ trợ quá trình gia nhập EU bằng cách dịch và so sánh hàng trăm nghìn trang luật pháp, AI còn được sử dụng trong các dịch vụ công, phân tích dữ liệu và giám sát các giao dịch tài chính theo thời gian thực. Các hệ thống giám sát bằng máy bay không người lái và vệ tinh, được hỗ trợ bởi AI, đang được sử dụng để phát hiện các hoạt động xây dựng bất hợp pháp và các đồn điền trồng cây cần sa. Hơn nữa, Albania có kế hoạch áp dụng AI cho việc thực thi luật giao thông, an toàn đường bộ, nhận dạng khuôn mặt để xử phạt, chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nhận dạng công dân kỹ thuật số. Thủ tướng Rama đã đề xuất ý tưởng về việc AI có thể trở thành “thành viên hiệu quả nhất” trong chính phủ Albania, thậm chí có thể quản lý toàn bộ các bộ. Ông tin rằng cách tiếp cận này sẽ loại bỏ nạn thân hữu và xung đột lợi ích, vốn là những vấn đề nhức nhối trong quản trị truyền thống.
Tuy nhiên, các nhà phê bình, bao gồm cả các nhà lãnh đạo đối lập như Jorida Tabaku, đã cảnh báo rằng AI không thể tự mình giải quyết nạn tham nhũng mang tính hệ thống. Họ nhấn mạnh sự cần thiết của tính minh bạch và cải cách quản trị toàn diện, đồng thời cảnh báo về nguy cơ các tác nhân tham nhũng có thể thao túng AI. Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng Albania cần đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, trung tâm dữ liệu và nguồn tài chính cần thiết cho quá trình chuyển đổi AI toàn diện. Một kế hoạch từng bước, đi kèm với khung pháp lý và các cơ chế bảo mật vững chắc, là điều bắt buộc. Mặc dù có những bước tiến đáng kể, Albania vẫn còn thiếu cơ sở hạ tầng, chuyên môn và nguồn lực đầy đủ để hiện thực hóa hoàn toàn mô hình quản trị do AI điều khiển. Một số nhà phân tích cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát chính trị, ngay cả khi AI hỗ trợ phân tích và dịch thuật. Trong một diễn biến liên quan, Albania đã đầu tư 8,8 triệu euro vào công ty khởi nghiệp AI "Thinking Machines Lab" do Mira Murati thành lập. Khoản đầu tư này nhằm mục đích hiện đại hóa quản trị và thúc đẩy hội nhập EU, đồng thời định vị Albania như một trung tâm đổi mới trong lĩnh vực AI. Sáng kiến này nhấn mạnh cam kết của Albania trong việc tận dụng công nghệ tiên tiến để giải quyết các ưu tiên quốc gia quan trọng, thể hiện một tầm nhìn hướng tới tương lai cho quản trị và hội nhập quốc tế.