Chính phủ Ghana đã thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với lĩnh vực giáo dục thông qua việc tăng ngân sách cho năm 2025, với những khoản phân bổ chưa từng có. Tuy nhiên, các phân tích sâu sắc từ Africa Education Watch (Eduwatch) chỉ ra rằng, mặc dù có những cải thiện, nguồn tài trợ này vẫn chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế, đặt ra những câu hỏi quan trọng về khả năng đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
Trong bối cảnh ngân sách năm 2025, Ghana dự kiến chi tiêu công tổng cộng 270,9 tỷ GHC, tăng 16,57% so với năm trước. Khoản phân bổ cho giáo dục đạt 42,1 tỷ GHC, đánh dấu mức cao nhất từ trước đến nay và là tỷ lệ lớn nhất trong ngân sách quốc gia kể từ sau đại dịch COVID-19, cho thấy sự ưu tiên phục hồi cho ngành giáo dục. Tuy nhiên, theo Eduwatch, tỷ lệ chi tiêu cho giáo dục so với GDP đã có xu hướng giảm, dự kiến chỉ còn 3,01% vào năm 2025, mức thấp nhất trong tám năm qua. Tương tự, tỷ lệ này trong tổng ngân sách quốc gia cũng giảm từ đỉnh 20,76% vào năm 2019 xuống còn khoảng 15,56% vào năm 2025, vẫn thấp hơn so với khuyến nghị toàn cầu là 20%.
Những thách thức tại các khu vực nông thôn vẫn còn hiện hữu, với nhiều trường học thiếu thốn các nguồn lực thiết yếu như sách giáo khoa và bàn ghế. Tình trạng thiếu giáo viên được đào tạo và quãng đường di chuyển xa của học sinh càng làm trầm trọng thêm vấn đề. Báo cáo năm 2024 của Africa Education Watch đã chỉ ra rằng, chỉ 14,5% chi tiêu của chính phủ dành cho giáo dục, thấp hơn tiêu chuẩn quốc tế, dẫn đến hơn 5.000 trường học cơ sở hoạt động trong điều kiện thiếu thốn.
Để giải quyết tình trạng thiếu hụt cơ sở hạ tầng, chính phủ đã phê duyệt khoản phân bổ cao nhất từ trước đến nay cho giáo dục cơ sở từ Quỹ GETFund, với 800 triệu GHC, tăng 196% so với năm 2023. Bên cạnh đó, ngân sách năm 2025 cũng dành 499,8 triệu GHC cho chính sách miễn học phí cho sinh viên năm nhất đại học và 292,4 triệu GHC để phân phát miễn phí băng vệ sinh cho nữ sinh.
Các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các nhà hảo tâm đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ xây dựng trường học, đào tạo giáo viên và cung cấp tài liệu học tập, mang lại hy vọng cho trẻ em ở các vùng khó khăn. Tuy nhiên, để thực sự tạo ra sự bình đẳng trong cơ hội giáo dục giữa thành thị và nông thôn, Ghana cần những nỗ lực bền vững và sự gia tăng nguồn tài trợ liên tục từ chính phủ, các NGO và khu vực tư nhân. Phân tích của Eduwatch cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng tỷ lệ ngân sách cho giáo dục cơ sở lên ít nhất 40% và phân bổ nguồn lực một cách công bằng hơn trên toàn quốc để thu hẹp khoảng cách giáo dục.
Sự gia tăng đầu tư vào giáo dục là một bước đi tích cực, nhưng việc đảm bảo nguồn tài chính đầy đủ và phân bổ hiệu quả sẽ là chìa khóa để Ghana có thể xây dựng một hệ thống giáo dục chất lượng, công bằng cho mọi công dân.