Cuba đang trải qua một cuộc khủng hoảng năng lượng sâu sắc, với tình trạng mất điện lan rộng và kéo dài, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống sinh hoạt, kinh tế và các hoạt động xã hội trên toàn đảo quốc.
Hệ thống điện quốc gia (SEN) đã ghi nhận nhiều sự cố nghiêm trọng trong năm 2025. Đỉnh điểm là vụ sập hoàn toàn vào ngày 10 tháng 9 năm 2025, khiến toàn bộ hòn đảo chìm trong bóng tối. Đây là lần thứ hai trong năm và là lần thứ năm kể từ cuối năm trước Cuba hứng chịu tình trạng mất điện trên diện rộng. Sự cố này phản ánh sự xuống cấp nghiêm trọng của hệ thống phát điện cũ kỹ và tình trạng thiếu hụt nhiên liệu triền miên. Trước đó, vào ngày 8 tháng 9, năm tỉnh miền Đông Cuba (Las Tunas, Granma, Holguín, Santiago de Cuba và Guantánamo) đã đồng loạt mất điện do sự cố trên đường dây truyền tải 220 kV. Các khu vực khác trên đảo cũng đối mặt với lịch cắt điện dày đặc, có nơi lên đến 20 giờ mỗi ngày, trong khi thủ đô Havana cũng phải áp dụng các đợt cúp điện luân phiên kéo dài 4-5 giờ.
Nguyên nhân sâu xa của cuộc khủng hoảng này được cho là sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm việc các nhà máy nhiệt điện đã lỗi thời và thiếu bảo trì, cùng với tình trạng thiếu hụt nhiên liệu trầm trọng. Cuba phụ thuộc vào việc nhập khẩu dầu, nhưng các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đã gây khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận nguồn cung và ngoại tệ cần thiết để duy trì hoạt động của các nhà máy điện. Sự phụ thuộc vào Venezuela, quốc gia cũng đang đối mặt với các vấn đề năng lượng, càng làm tình hình thêm phức tạp. Các chuyên gia nhận định rằng, các biện pháp trừng phạt của Mỹ là một rào cản lớn đối với sự phát triển của Cuba, ảnh hưởng đến khả năng nhập khẩu nhiên liệu và sửa chữa cơ sở hạ tầng năng lượng vốn đã hoạt động hơn 30 năm.
Cuộc khủng hoảng năng lượng đã gây ra những tác động tiêu cực sâu rộng. Các doanh nghiệp tư nhân, vốn đang trong giai đoạn phát triển, phải vật lộn để duy trì hoạt động do không có nguồn điện ổn định, buộc nhiều nơi phải cắt giảm sản xuất hoặc sử dụng máy phát điện với chi phí cao và nhiên liệu khan hiếm trên thị trường chợ đen. Các hoạt động giáo dục, thể thao và lao động cũng bị gián đoạn. Tình trạng thiếu điện kéo dài còn làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực và nước sạch, khi hệ thống bơm nước phụ thuộc vào điện bị ảnh hưởng nặng nề.
Hàng trăm nghìn người Cuba đã di cư trong những năm gần đây do thiếu thốn lương thực và năng lượng, cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình kinh tế - xã hội. Các nhà phân tích chỉ ra rằng, cuộc khủng hoảng này không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là thách thức lớn đối với chính phủ Cuba trong việc quản lý và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Nền kinh tế Cuba đã suy giảm trong những năm gần đây, và tình trạng mất điện diện rộng càng làm tê liệt sản xuất trong nước. Ước tính, Cuba cần khoảng 8-10 tỷ USD để khôi phục toàn diện lưới điện quốc gia. Mặc dù các trang trại năng lượng mặt trời do Trung Quốc hỗ trợ đã được xây dựng, nhưng chúng chưa đủ sức giải quyết triệt để tình trạng thiếu hụt năng lượng. Tình hình hiện tại đặt ra câu hỏi về tính bền vững của hệ thống năng lượng và khả năng phục hồi của nền kinh tế Cuba trước những thách thức chồng chất.