Nghiên cứu Hệ Gen Cá Mập và Cá Đuối Tiết Lộ Chi Tiết Về Tiến Hóa và Bảo Tồn
Nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ hệ nhiễm sắc thể giới tính của cá mập và cá đuối, cung cấp thông tin chi tiết về quá trình tiến hóa và các nỗ lực bảo tồn. Phát hiện này đặc biệt quan trọng khi nhiều loài cá mập và cá đuối đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do đánh bắt quá mức và các mối đe dọa khác.
Nhiễm sắc thể giới tính cổ xưa
Các nhà khoa học đã xác định rằng cá mập và cá đuối có chung một nhiễm sắc thể X rất cổ xưa, có niên đại khoảng 300 triệu năm. Tuy nhiên, nhiễm sắc thể Y của chúng lại khác biệt đáng kể, với ít gen hơn và nhiều đoạn lặp lại hơn. Điều này cho thấy hệ thống xác định giới tính của chúng đã ổn định qua một thời gian dài.
Cơ chế xác định giới tính độc đáo
Không giống như động vật có vú, cá mập và cá đuối sử dụng cơ chế phụ thuộc vào liều lượng để xác định giới tính. Điều này có nghĩa là lượng gen nhất định được biểu hiện trên nhiễm sắc thể X quyết định giới tính của con vật, chứ không phải sự hiện diện của nhiễm sắc thể Y.
Một phát hiện khác cho thấy cá mập và cá đuối không bù đắp hoàn toàn cho số lượng nhiễm sắc thể X khác nhau giữa con đực và con cái. Một số gen trên nhiễm sắc thể X được biểu hiện nhiều hơn ở con cái, nhưng biểu hiện gen tổng thể không hoàn toàn cân bằng giữa hai giới.
Ý nghĩa đối với bảo tồn
Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng đối với việc bảo vệ cá mập và cá đuối. Hiểu biết về cơ chế xác định giới tính độc đáo của chúng có thể giúp ích cho các nỗ lực bảo tồn.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications, gần 2/3 số loài cá mập và cá đuối sống ở các rạn san hô đang bị đe dọa tuyệt chủng, tỷ lệ này cao gần gấp đôi so với các loài khác. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường sống của chúng.
Trinh sản ở cá mập
Trinh sản, một hình thức sinh sản vô tính, cũng được ghi nhận ở một số loài cá mập. Hiện tượng này có thể xảy ra khi cá mập cái không tìm được bạn tình.
Cá mập trắng (*Carcharodon carcharias*) được xếp vào danh sách các loài dễ bị tổn thương.
Những khám phá này không chỉ làm phong phú thêm kiến thức về sự tiến hóa của sự sống mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ các loài cổ xưa này và sự đa dạng sinh học độc đáo của chúng. Bằng cách hiểu rõ hơn về di truyền và hành vi sinh sản của chúng, có thể đưa ra các biện pháp bảo tồn hiệu quả hơn để đảm bảo sự tồn tại của chúng cho các thế hệ tương lai.