Các nhà thiên văn học quốc tế, bao gồm các nhà vật lý từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), đã phát hiện một vụ nổ sóng radio nhanh (FRB) có độ sáng và độ gần kỷ lục, cách Trái Đất khoảng 130 triệu năm ánh sáng. Phát hiện này, được công bố trên tạp chí Astrophysical Journal Letters, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tìm hiểu bản chất của các hiện tượng vũ trụ bí ẩn này.
FRB là những chùm sóng radio cực mạnh, kéo dài chỉ vài mili giây nhưng có thể giải phóng năng lượng tương đương với toàn bộ các nguồn radio trong thiên hà của chúng trong khoảnh khắc đó. Thông thường, các FRB được phát hiện ở khoảng cách hàng tỷ năm ánh sáng, khiến việc nghiên cứu trở nên vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, FRB mới được phát hiện này, được đặt tên hiệu là "RBFLOAT" (Radio Brightest FLash Of All Time), không chỉ là một trong những FRB gần nhất từng được ghi nhận mà còn là FRB sáng nhất. Điều này mang lại cơ hội chưa từng có để nghiên cứu chi tiết cả tín hiệu lẫn môi trường xung quanh nó.
Khả năng phát hiện và định vị chính xác này là nhờ vào sự nâng cấp của Kính thiên văn vô tuyến CHIME (Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment). Ban đầu được thiết kế để nghiên cứu sự phân bố hydro trong vũ trụ, CHIME đã chứng tỏ khả năng nhạy bén đặc biệt với FRB, và kể từ năm 2018 đã ghi nhận khoảng 4.000 tín hiệu như vậy. Gần đây, CHIME được bổ sung mạng lưới "CHIME Outriggers" – ba trạm bổ sung đặt tại các địa điểm khác nhau trên khắp Bắc Mỹ. Sự kết hợp này cho phép định vị nguồn gốc của vụ nổ với độ chính xác cao.
Vào tháng 3 năm 2025, hệ thống đã phát hiện FRB RBFLOAT và xác định nguồn gốc của nó là thiên hà xoắn ốc NGC 4141, thuộc chòm sao Ursa Major. Vị trí chính xác của tín hiệu là từ một vùng hình thành sao đang hoạt động trong thiên hà, cung cấp manh mối quan trọng về nguồn gốc tiềm năng của FRB. Giả thuyết hàng đầu cho rằng các FRB có thể phát ra từ các magnetar – sao neutron trẻ với từ trường cực mạnh, có khả năng tạo ra các xung radio với năng lượng khổng lồ. Vị trí bất thường của RBFLOAT có thể cho thấy nguồn gốc của nó là một magnetar đã "trưởng thành" hơn, thay vì một vật thể hoàn toàn non trẻ.
Các nhà thiên văn học cũng đã xem xét dữ liệu lưu trữ của CHIME trong sáu năm và không tìm thấy sự lặp lại từ khu vực này trên bầu trời, củng cố phân loại RBFLOAT là một FRB "chỉ xảy ra một lần". Câu hỏi liệu FRB lặp lại và không lặp lại có khác nhau về bản chất hay không vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất đối với các nhà vật lý thiên văn. Việc phát hiện FRB RBFLOAT gần gũi và sáng chói này mở ra một kỷ nguyên mới trong nghiên cứu FRB. Nó không chỉ cho phép các nhà khoa học nghiên cứu bản thân tín hiệu mà còn cả môi trường xung quanh, giúp tiến gần hơn đến việc giải mã những "ngọn đèn pha vũ trụ" bí ẩn này.
Khả năng định vị chính xác, tương đương với việc nhìn thấy một đồng xu từ khoảng cách 100 km, đã cho phép các nhà nghiên cứu xác định thiên hà chủ NGC 4141 và liên kết vụ nổ với một tín hiệu hồng ngoại mờ nhạt được ghi nhận bởi Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST). Điều này có thể là vật thể đầu tiên được liên kết với một FRB mà bất kỳ ai tìm thấy trong một thiên hà khác.