Các nhà khoa học Trung Quốc đã công bố một nghiên cứu đột phá, làm sáng tỏ cách sự sống vi sinh vật tồn tại sâu trong lòng Trái Đất, được cung cấp năng lượng bởi các trận động đất. Nghiên cứu này, công bố ngày 7 tháng 8 năm 2025, mở ra những hiểu biết mới về khả năng tồn tại của sự sống trong các môi trường khắc nghiệt và có ý nghĩa quan trọng đối với lĩnh vực sinh vật học vũ trụ.
Nghiên cứu do Giáo sư He Honglin và Giáo sư Chu Jian từ Viện Địa hóa Quảng Châu, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, dẫn đầu, đã chỉ ra rằng động đất tạo ra các vết nứt trong vỏ Trái Đất, dẫn đến sự hình thành hydro (H₂) và các chất oxy hóa như hydro peroxide (H₂O₂). Những chất này cung cấp năng lượng thiết yếu cho các vi sinh vật sống sâu dưới lòng đất, một môi trường trước đây được cho là không thể duy trì sự sống do thiếu ánh sáng và vật chất hữu cơ. Các thí nghiệm mô phỏng hoạt động đứt gãy địa chất cho thấy các gốc tự do được tạo ra từ đá bị nứt có thể phân tách các phân tử nước, sản sinh ra hydro và các chất oxy hóa. Lượng hydro được tạo ra từ hoạt động động đất trong các vết nứt có chứa vi sinh vật có thể cao gấp 100.000 lần so với các cơ chế tạo hydro đã biết trước đây như serpentinization hoặc phân rã phóng xạ. Quá trình này không chỉ thúc đẩy chu trình oxy hóa-khử sắt mà còn ảnh hưởng đến các yếu tố địa hóa khác như carbon, nitơ và lưu huỳnh, từ đó duy trì quá trình trao đổi chất của vi sinh vật dưới lòng đất.
Phát hiện này có ý nghĩa sâu sắc đối với việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất. Các nhà nghiên cứu tin rằng cơ chế tương tự có thể tồn tại trên các hành tinh có cấu trúc tương tự Trái Đất, mang lại hy vọng về khả năng tồn tại sự sống ngoài hành tinh mà không cần ánh sáng mặt trời. Điều này mở ra một hướng đi mới trong lĩnh vực sinh vật học vũ trụ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm kiếm các chất oxy hóa và khử gần các đới đứt gãy như những điều kiện quan trọng cho sự tồn tại của sự sống. Nghiên cứu này cũng làm nổi bật vai trò của sắt trong việc hỗ trợ sự sống dưới lòng đất. Sắt đóng vai trò là một chất vận chuyển năng lượng quan trọng, tham gia vào các chu trình oxy hóa-khử, tạo ra dòng electron liên tục nuôi dưỡng các cộng đồng vi sinh vật độc đáo. Khả năng này thách thức những giả định lâu đời về tính sẵn có của năng lượng trong sinh quyển sâu và cung cấp những manh mối mới cho các nhiệm vụ không gian trong tương lai.