Vòng tròn hài hòa: Cách cá heo điều chỉnh trạng thái nhóm bằng âm thanh

Trong đại dương sâu thẳm, không tồn tại những công cụ tinh vi như dao kéo hay dụng cụ y tế. Tuy nhiên, nơi đó lại ẩn chứa một thứ cổ xưa hơn mọi công nghệ: âm thanh. Chính âm thanh đã hé lộ khía cạnh bí ẩn của đời sống cá heo, cách chúng duy trì sự gắn kết cộng đồng mà không cần đến xung đột, đau đớn hay sự chia rẽ.

Điều này không liên quan đến khái niệm “chữa trị”, “bệnh tật” hay “vết thương”. Nó nói về nhịp điệu, sự rung động và quá trình quay về trạng thái cân bằng—một cách hiểu sâu sắc của những sinh vật đã sống dưới nước hàng triệu năm.

Cá heo: Những người bảo vệ sự cộng hưởng

Các nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2024–2025 đã chỉ ra rằng cá heo biển có những hành vi đáng chú ý:

• Chúng đồng bộ hóa các tần số âm thanh.

Chẳng hạn, các nhà khoa học đã phân biệt được những tiếng huýt sáo không đặc hiệu mà các nhóm cá heo sử dụng như tín hiệu “thắc mắc” hoặc “báo động”. Nghiên cứu về âm học của các loài động vật có vú biển cũng nhấn mạnh rằng chúng dựa vào âm thanh để phối hợp hoạt động nhóm. Đây không phải là liệu pháp, mà là một hình thức hỗ trợ nội tại của loài.

Các vòng tròn hài hòa: Cấu trúc rung động tập thể

Khi một cá thể bị lệch khỏi nhịp điệu chung—do mệt mỏi, mất phương hướng—cả nhóm sẽ tạo thành một vòng tròn. Các thiết bị thủy âm (hydrophone) ghi nhận được:

• Sự giảm tần số của các tiếng lách cách.

Cả nhóm tạo ra một trường âm thanh thống nhất, trường này không nhằm mục đích “tác động” mà là để “đồng điệu”. Nhờ đó, cơ thể cá thể đó tìm lại được vị trí của mình trong bản hợp xướng rung động chung.

Khoa học nói gì về điều này?

Những nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ các quy luật sau:

• Âm thanh giúp đồng bộ hóa hành vi của cả nhóm.

Ví dụ, việc nghiên cứu âm học của động vật có vú biển cho thấy tiếng ồn nhân tạo có thể làm gián đoạn sự tương tác nhóm. Một nghiên cứu khác về giao tiếp “giống ngôn ngữ” của cá heo đã phát hiện ra chúng sử dụng nhiều loại tiếng huýt sáo khác nhau với các chức năng tiềm năng là “báo động” và “thắc mắc”.

Điều này có ý nghĩa gì đối với con người?

Cá heo thể hiện một nguyên tắc sinh học quan trọng: các hệ thống sống luôn hướng tới việc khôi phục lại sự nhất quán, chứ không phải sửa chữa những gì đã hỏng hóc.

Nghiên cứu về hành vi của động vật có vú biển cho thấy các nhóm cá heo duy trì sự ổn định cộng đồng không qua cạnh tranh, mà thông qua cộng hưởng âm thanh và đồng bộ hóa hành vi. Những sinh vật này không phân chia thành viên nhóm thành “mạnh” hay “yếu”. Thay vào đó, chúng phản ứng với bất kỳ sự thay đổi nhịp điệu nào—sự căng thẳng, mất phương hướng, hoặc giảm hoạt động—và bù đắp nó bằng sự hiện diện tập thể cùng các tín hiệu âm thanh được điều chỉnh.

Cứ như vậy, một trường chức năng thống nhất của nhóm được hình thành, nơi các thông số sinh lý và hành vi dần dần được cân bằng lại.

Khi trường của nhóm trở lại trạng thái hài hòa, sự toàn vẹn của cá thể riêng lẻ cũng được phục hồi.