Çin'in Tianjin kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi, örgütün küresel etkisini artırma ve Batı'nın hakimiyetindeki finansal sistemlere bağımlılığı azaltma çabalarında önemli bir kilometre taşı oldu. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, zirvede yaptığı konuşmada, ŞİÖ bünyesinde bir kalkınma bankası kurulması ve uluslararası bir enerji işbirliği platformu oluşturulması gibi projelere hız verilmesi önerisinde bulundu. Çin, ayrıca önümüzdeki üç yıl içinde üye ülkelere 1.4 milyar dolarlık kredi sağlama taahhüdünde bulundu.
Zirveye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi de katıldı. Putin, Xi'nin yeni küresel yönetişim sistemi vizyonunu destekleyerek, ŞİÖ'nün "gerçek anlamda çok taraflılığı" yeniden canlandırdığını ve yeni bir Avrasya güvenlik modelinin temellerini attığını belirtti. Modi ve Putin'in zirve sırasında yaptıkları ikili görüşmeler, iki ülke arasındaki bağların güçlendiğine işaret etti. Zirve aynı zamanda, Xi ve Modi'nin ortak bir kalkınma yolu üzerinde anlaşmasıyla Çin-Hindistan ilişkilerindeki buzların erimesine de katkı sağladı.
Xi, ABD dolarına olan bağımlılığı azaltmak amacıyla alternatif küresel finansal sistemler kurulması çağrısında bulundu. Başlangıçta Orta Asya'da ABD etkisine karşı bir denge unsuru olarak görülen ŞİÖ, zamanla hem büyüklük hem de etki açısından önemli bir oyuncu haline geldi. Tianjin zirvesi, ABD'nin küresel liderliğine yönelik bir meydan okuma olarak değerlendirildi. Çin, Rusya ve Hindistan arasındaki birliği vurgulayan zirveye, Batı tarafından dışlanan ülkelerden 20'den fazla lider katıldı.
Zirve, Çin'in İkinci Dünya Savaşı'ndaki rolünü yeniden tanımlama ve Tayvan üzerindeki iddialarını güçlendirme çabalarına denk geldi. Savaşın sona ermesinin 80. yıl dönümü kutlamalarıyla eş zamanlı olarak düzenlenen etkinlikte, Batı'nın genellikle mesafeli durduğu ülkelerin liderlerinin katıldığı bir askeri geçit töreni de yer aldı. Analistler, bu etkinliğin ve Xi'nin tarihi anlatısının, Çin'in küresel liderliğini gelişmekte olan ülkelere tanıtmayı ve iç meşruiyetini pekiştirmeyi amaçladığını belirtiyor. Batılı gözlemciler ise askeri gücün sergilenmesi ve Rusya ile kurulan yakın ittifakın, Pekin'in istikrara yönelik beyanlarıyla çeliştiği görüşünde.
Şanghay İşbirliği Örgütü'nün Tianjin zirvesinde, güvenlik, ekonomi ve kültürel alışveriş alanlarında işbirliğini güçlendirmeye yönelik 24 belge kabul edildi. Ayrıca, işbirliğini derinleştirmeye yönelik öncelikli görevleri belirleyen 2035'e kadar geçerli olacak 10 yıllık bir ŞİÖ Kalkınma Stratejisi de onaylandı. Çin'in ŞİÖ üyeleri, gözlemcileri ve diyalog ortaklarıyla olan ticareti, 2024 yılında rekor kırarak 890 milyar dolara ulaştı. 2001 yılında kurulan örgüt, şu anda 10 tam üye, 2 gözlemci ve 14 diyalog ortağına ev sahipliği yaparak, küresel nüfusun ve ekonominin önemli bir bölümünü temsil ediyor.
Zirvede ayrıca, çok taraflılığın güçlendirilmesi ve ABD dolarına olan bağımlılığın azaltılması konuları da ele alındı. İran Cumhurbaşkanı Masoud Pezeshkian, üye ülkeler arasında ulusal para birimleriyle ticaretin kolaylaştırılması amacıyla ŞİÖ bünyesinde özel hesaplar ve takas mekanizmaları kurulmasını önerdi. Hindistan'ın katılımı, özellikle Başbakan Modi'nin Xi ile yaptığı görüşme, ABD'nin Hindistan mallarına uyguladığı tarifelerin de etkisiyle, Hindistan-Çin arasındaki gerilimlerin azaldığına işaret etti. Rusya ve Çin arasındaki artan bağlar da belirgindi; Putin, Xi'nin yeni küresel düzene ilişkin vizyonunu desteklediğini gösterdi. ŞİÖ'nün artan etkisi ve alternatif küresel finansal sistemler ile yönetişim modelleri arayışı, mevcut ABD liderliğindeki düzene meydan okuyan önemli bir değişim olarak öne çıkıyor. Zirve, üye devletlerin çok taraflılığa olan bağlılıklarını ve daha adil bir küresel sistem kurma arzularını pekiştirdi.