İsrail Yüksek Planlama Komitesi, 20 Ağustos 2025 tarihinde işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan E1 yerleşim planına onay verdi. Yaklaşık 3.400 konut biriminin inşa edilmesini öngören bu karar, Kudüs'ün doğusunda stratejik bir konuma sahip olan bölgenin, Batı Şeria'yı bölerek Doğu Kudüs ile olan bağlantısını kesmesi endişelerini beraberinde getiriyor.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, bu kararı sert bir dille kınayarak, uygulanması halinde planın "gelecekteki Filistin devletini ikiye böleceğini" ve "uluslararası hukukun açık bir ihlali" olacağını belirtti. Lammy, İsrail hükümetini kararını geri almaya çağırdı. Filistin Dışişleri Bakanlığı ise bu hamleyi İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun "Büyük İsrail" vizyonunun bir parçası olarak nitelendirdi ve planın işgali pekiştireceğini, Filistin devletinin yaşayabilirliğini ortadan kaldıracağını vurguladı.
Birleşmiş Milletler, yerleşim genişlemelerinin iki devletli çözümü tehdit ettiğini defalarca dile getirmişti. Temmuz 2024'te Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in Filistin topraklarını işgalinin yasa dışı olduğunu ilan ederek tüm yerleşim yerlerinin boşaltılmasını talep etmişti. E1 yerleşim planı daha önce uluslararası muhalefet nedeniyle dondurulmuştu ancak şimdi yeniden gündeme geldi.
İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, bu kararı "tarihi bir an" olarak nitelendirerek, "Filistin devleti masadan eylemlerle siliniyor. Her yerleşim, her mahalle, her konut birimi bu tehlikeli fikrin tabutuna çakılan bir çivi daha" şeklinde konuştu. Bu durum, bölgedeki gerilimi artırma ve barış sürecini daha da karmaşıklaştırma potansiyeli taşıyor.
Bu plan, 1990'lardan beri İsrail'in gündeminde yer alıyor ve Ma'ale Adumim yerleşimini Kudüs'e bağlayarak Batı Şeria'yı coğrafi olarak ikiye bölme potansiyeli taşıyor. Planın hayata geçirilmesi, Filistinlilerin kuzey ve güney arasındaki ulaşımını zorlaştıracak ve bölgedeki Filistin yerleşimlerini izole edecektir. İsrailli yetkililer, bu adımların İsrail'in Batı Şeria üzerindeki egemenliğini pekiştireceğini savunurken, uluslararası toplum bu genişlemeyi uluslararası hukukun ihlali olarak görmekte ve iki devletli çözüm umutlarını zayıflattığı konusunda uyarmaktadır.